Με βάση τα νέα κοινωνικά δίκτυα οικοπροστασίας αλληλέγγυας οικονομίας και απασχόλησης που αναπτύσσονται τελευταία με στόχο την αποτελεσματικότητα δράσης χιλιάδων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, δίνοντας, κίνητρα συμμετοχής σ' όλους τους πολίτες, προτείνεται ένα κοινό σχέδιο δράσης, δικτύωσης και ομοσπονδοποίησης των Μ.Κ.Ο.

Το γεγονός ότι, πολλές μεγάλες Μ.Κ.Ο. προτιμούν τη μεμονωμένη δράση και είναι πράγματι αποτελεσματικές σ' αυτό που κάνουν , δεν αναιρεί τις πολλαπλασιαστικές δυνατότητες και αποτελέσματα ενός κοινού σχεδίου δράσης, ειδικότερα των χιλιάδων μικρών συλλογικών οργανώσεων που λειτουργούν σ' όλη τη χώρα.

Μ' αυτό το σκεπτικό της δικτύωσης και της συνδυασμένης κινητοποίησης των ΜΚΟ συνοψίζουμε τρεις άξονες δράσεις.

Α. Πράσινες πόλεις

Ο μετασχηματισμός του ασφυκτικού δομημένου περιβάλλοντος των τσιμεντουπόλεων σε πράσινες πόλεις με αιχμή τις πράσινες στέγες και τα βιοκλιματικά κτίρια είναι ένας στόχος που όχι μόνο συγκινεί σαν ιδέα τους πολίτες αλλά είναι επιστημονικά και πολιτικά εφικτός και μπορεί να ενεργοποιήσει χιλιάδες συλλογικές οργανώσεις.

Ταυτόχρονα μ' αυτό τον τρόπο μπορεί να δοθεί ισχυρή ώθηση στην πράσινη οικονομία και επιχειρηματικότητα δημιουργώντας μια νέα αγορά και δυνατότητες πρόσθετης απασχόλησης.

Β. Αλληλέγγυα Οικονομία και Απασχόληση

Η αλληλέγγυα οικονομία είναι ένας άλλος χώρος οικονομικής δραστηριότητας πέρα από την ανταγωνιστική οικονομία και μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά για την απασχόληση/ για την αντιμετώπιση της ανεργίας και της δυσπραγίας απο τους έχοντες πολύ μικρά εισοδήματα.

Η αλληλέγγυα οικονομία με τη μορφή συνεργατισμού των μη κερδοσκοπικών εταιριών μπορεί να έχει αντικείμενο δραστηριότητας την προστασία του περιβάλλοντος, την ανθρωπιστική δραστηριότητα και υπηρεσίες υγείας.

Να παρέχει αμοιβές απασχόλησης και εισοδήματα σε τομείς που δεν υπάρχει αντικειμενικά κίνητρο του κέρδους αλλά το κίνητρο της συνδυασμένης εθελοντικής προσφοράς και κοινωνικής ευθύνης.

Γ. Συστήματα τοπικών μη χρηματικών ανταλλαγών (LETS)

Στις παραδοσιακές αγροτικές οικονομίες υπήρχε πάντα μια άτυπη μορφή ανταλλαγών σε είδος, εργασία και μέσα παραγωγής, που διευκόλυνε τους χωρικούς στις ανταλλαγές τους που είχαν αντικειμενικά πολύ περιορισμένα χρήματα. Αντάλλαζαν έτσι όχι μόνον προϊόντα αλλά και χρόνο εργασίας μεταξύ τους.

Στις σύγχρονες μεταβιομηχανικές κοινωνίες παρουσιάζεται ως λύση, τα συστήματα τοπικών μη χρηματικών ανταλλαγών με την μορφή λέσχης, σ΄αυτούς που δυσκολεύονται να βρουν ικανοποιητική απασχόληση για να καλύψουν τις ανάγκες κι αυτές οι πρωτοβουλίες αναπτύσσονται από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. (Μ.Κ.Ο.)

Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν ξεκινήσει και στην χώρα μας και μπορούν να επεκταθούν με την δικτύωση στη λογική της αλληλέγγυας οικονομίας σε ευρύτερο επίπεδο με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης.

*Ο όρος ‘αλληλέγγυα οικονομία‘ είναι η μετάφραση του economia solidária (Πορτογαλικά), economía solidaria (Ισπανικά), économie solidaire (Γαλλικά) και solidarity economy (Αγγλικά). Σε γενικές γραμμές, ορίζει μια μορφή συνεργατικής οικονομικής που λειτουργεί σε όλο τον κόσμο, ξεκινάει από τα κάτω και εργάζεται για να συνδέσει μαζί τις χιλιάδες τοπικές εναλλακτικές ώστε να δημιουργήσει μεγάλης κλίμακας, ορατά, δημιουργικά δίκτυα αντίστασης στην οικονομία που βάζει πάνω από όλα τα κέρδη το όφελος της κοινωνικής οικονομίας.

Ελπίδα του κόσμου οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών

Τα τελευταία 10 - 15 χρόνια σε παγκόσμια κλίμακα υπάρχει εκπληκτική άνοδος και αναγνώριση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σ' ένα κόσμο που «οξειδώνεται» από την παγκόσμια κατασπατάληση φυσικών και υλικών πόρων σ' ένα κόσμο που αρχίζει να βλέπει εφιάλτες από την πλανητική υπερθέρμανση.

H αυτό-οργάνωση της κ.τ.π. είναι η μοναδική ελπίδα του κόσμου απέναντι στις καταστροφές του περιβάλλοντος, την φτώχεια, την ανεργία, τον ανθρώπινο πόνο.

Η αυτοάμυνα απέναντι στις εξουσίες, στα κράτη και στις αγορές που έχουν άλλες προτεραιότητες. Πρόκειται για μια έκρηξη της κοινωνίας από τα κάτω, τηςοριζόντιας και δικτυακής οργάνωσης που εκ των πραγμάτων αλλάζει σε παγκόσμιο επίπεδο πολλές φορές την ατζέντα των θεμάτων υπέρ της βιωσιμότητας των πόλεων και των οικοσυστημάτων. Κοινός παρανομαστής όλων αυτών των οργανώσεων είναι ο πολυδιάστατος εθελοντισμός που σε συνδυασμό με τον μη κερδοσκοπικό τομέα της οικονομίας συγκροτούν την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία στο πλαίσιο της οποίας αξιοποιούνται σημαντικότατοι ανθρώπινοι πόροι και αυτό αποτελεί τεράστια κοινωνική δύναμη όταν λαμβάνει θεσμική μορφή (βλ. σελ. 6,7,10, 12).

Όταν τα κράτη αδυνατούν να προσφέρουν λύσεις, οι τοπικές κοινωνίες και οι πολίτες τους, αρχίζουν να στρέφονται, ανακλαστικά προς την αυτοοργάνωση. Είναι η μόνη λύση που απομένει για την προάσπιση των τοπικών συμφερόντων τους. Και τα παραδείγματα αρχίζουν να πληθαίνουν, μέρα με τη μέρα με τα δίκτυα οικοπροστασίας, τα Lets και την αλληλέγγυα οικονομία, η οποία δεν είναι κατά ανάγκη σε αντιπαλότητα με την ανταγωνιστική οικονομία αλλά συμπληρωματική στα πλαίσια της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.

Μεγάλες οικολογικές ανθρωπιστικές και πολιτιστικές οργανώσεις καλύπτουν, κοινωνικές και οργανωτικές ανάγκες στους τομείς του περιβάλλοντος, της υγείας , και της εκπαίδευσης που τα κράτη και οι διεθνείς οργανισμοί αδυνατούν ν' ανταποκριθούν χωρίς την δική τους συμβολή. Το ίδιο συμβαίνει και με την δικτύωση χιλιάδων Μ.Κ.Ο. σε δίκτυα κατά της περιβαλλοντικής απειλής και της φτώχειας.Παράλληλα οι κυβερνήσεις πιέζονται να λάβουν κοινωνικά και περιβαλλοντικά μέτρα που σε διαφορετική περίπτωση αδιαφορούν.

Έτσι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ) με προσέγγιση οικολογική ανθρωποκεντρική:

• Χρησιμοποιούν αναπτυξιακές στρατηγικές προσανατολισμένες στους ανθρώπινους πόρους σε κοινωνικά ωφέλιμες δραστηριότητες που συνοδεύονται από αυτάρκεια και βιώσιμες πρακτικές και τοπικά συστήματα βιώσιμης πολιτικής

• Αναλαμβάνουν κοινωνικές πρωτοβουλίες με οικονομικό περιεχόμενο με το οποίο ευνοούνται οι κοινωνικά αδύναμοι και οι κοινωνικά αποκλεισμένοι.

• Ενδυναμώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς καθώςπρακτικά ενισχύουν την συμμετοχή των πολιτών σε κοινωνικές δραστηριότητες.l Είναι φορείς ανάδειξης συγκριτικών αποτελεσμάτων της κοινωνίας και διάχυσης της γνώσης προς τα κάτω.

• Απελευθερώνουν τελικά κοινωνικές δυνάμεις που αναζωογονούν την κοινωνική προσφορά και τη συλλογική δημιουργία.

Βασίλης Τακτικός