Προγράμματα Εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας

Γράφει η Έφη Κοσκώση
Κοινωνιολόγος

Μαθήματα ελληνικής γλώσσας παραδίδονται συνήθως από τις περισσότερες μεταναστευτικές κοινότητες οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είτε ως σύλλογοι είτε ως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτών, τα μαθήματα απευθύνονται σε μετανάστες αντίστοιχης εθνικότητας της μεταναστευτικής κοινότητας που υλοποιεί τα μαθήματα και τα οποία παρέχονται δωρεάν.

Η συστηματική εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από τους μετανάστες και τις μετανάστριες που διαμένουν στην Ελλάδα τους βοηθάει τόσο στην καλύτερη επικοινωνία στην καθημερινότητά τους, όσο και στην κατανόηση της κουλτούρας της ελληνικής κοινωνίας. Επιπλέον οφέλη μιας τέτοιας μορφής ουσιαστικής επικοινωνίας είναι και η κατανόηση από την πλευρά της ελληνικής κοινωνίας της κουλτούρας των ανθρώπων αυτών. Αυτή η αμφίδρομη αλληλοκατανόηση αποτελεί το πρώτο απαραίτητο βήμα για την ομαλή ένταξη των μεταναστών/τριών εντός μιας κοινωνίας.

Η αναζήτηση του είδους των προγραμμάτων υπό των συνθηκών που επικρατούν στις ημέρες μας δεν είναι εύκολη υπόθεση, έχοντας ως δεδομένο την έλλειψη πόρων για την υλοποίησή τους τόσο από θεσμικούς φορείς όσο από πρωτοβουλίες φορέων της κοινωνίας των πολιτών. Οι σημερινές συνθήκες, όμως, κάνουν επίσης επιτακτική την υλοποίηση τέτοιων προγραμμάτων. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε ορισμένα τέτοια προγράμματα τα οποία υλοποιούνται αυτή την περίοδο. Μαθήματα ελληνικής γλώσσας, ανεξαρτήτως εθνικότητας παρέχονται από τους ακόλουθους φορείς.

Το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, το οποίο εδρεύει στην οδό Τσαμαδού 13 στην περιοχή των Εξαρχείων, παρέχει δωρεάν μαθήματα ελληνικής γλώσσας σε ενήλικες μετανάστες/τριες και πρόσφυγες. Η ομάδα που παρέχει τα μαθήματα εθελοντικώς ονομάζεται «Τα Πίσω Θρανία». Πέραν της διδασκαλίας του ελληνικού λεξιλογίου και των βασικών κανόνων της γραμματικής και του συντακτικού της ελληνικής γλώσσας, η ομάδα ενημερώνει και βοηθά τις οικογένειες των μεταναστριών/ων σε θέματα σχετικά με τη φοίτηση των παιδιών τους στο ελληνικό σχολείο. Η ομάδα επιδιώκει να βοηθήσει στη δημιουργία σχέσεων αλληλεγγύης τόσο μεταξύ μεταναστών και Ελλήνων όσο και μεταξύ του κύκλου των μεταναστών από διαφορετικές χώρες προέλευσης. Η ομάδα συνεδριάζει κάθε Δευτέρα στις 21.00 στα γραφεία της μαζί με τους μαθητές και τις μαθήτριες και όσους ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Τα μαθήματα γίνονται καθημερινά 18.00 – 20.00.

Το Κυριακάτικο Σχολείο Mεταναστών εδράζεται στην οδό Άργους 145 στον Κολωνό. Κάθε σαββατοκύριακο παρέχονται στον χώρο τους δωρεάν μαθήματα ελληνικών προς μετανάστες/τριες και πρόσφυγες. Τα μαθήματα διδάσκονται από εθελοντές εκπαιδευτικούς, φοιτητές/τριες παιδαγωγικών σχολών και από όποιον άλλο επιθυμεί να βοηθήσει αφού παρέχονται και σεμινάρια για εθελοντές δασκάλους και δασκάλες. Κάθε χρόνο λειτουργούν δύο κύκλοι σπουδών, από τον Οκτώβριο έως το Φεβρουάριο και από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο. Οι εγγραφές γίνονται κάθε Σεπτέμβριο και Φεβρουάριο.

Δωρεάν μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες/τριες παραδίδονται από το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών με έδρα τον Πειραιά. Μαθήματα παραδίδουν εθελοντές εκπαιδευτικοί από τον Πειραιά και από άλλες περιοχές. Τα μαθήματα αφορούν τα επίπεδα γλωσσομάθειας Α και Β ενώ λειτουργούν και τμήματα Στοιχείων Ελληνικής Κουλτούρας και Ιστορίας για όσους/ες επιθυμούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. Τα μαθήματα παραδίδονται κάθε Κυριακή μεταξύ των ωρών 17.00 – 20.00 από Σεπτέμβριο έως Ιούνιο στο 14^ο και 15^ο Γυμνάσιο Πειραιά τα οποία εδρεύουν στην οδό Αγ. Αναργύρων και Κω, στην Παλιά Κοκκινιά.

Στο Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών παρέχονται τρία προγράμματα σπουδών. Το Διδασκαλείο υπάγεται στο Διατμηματικό Πρόγραμμα για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μαζί με το ομώνυμο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας και του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Τα μαθήματα απευθύνονται σε Έλληνες και αλλοδαπούς φοιτητές, ανεξαρτήτως εθνικότητας, και σε αποφοίτους/ες Λυκείου. Επειδή οι σπουδαστές γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα σε διαφορετικά επίπεδα, πραγματοποιούνται εξετάσεις για την ένταξή τους στα τμήματα αρχαρίων, μέσων και προχωρημένων. Επιπλέον, για να διευκολυνθούν όλοι/ες οι ενδιαφερόμενοι/ες λειτουργούν τμήματα 8μηνης και 6μηνης διάρκειας, εντατικής διδασκαλίας και μη, πρωινά, μεσημεριανά, ακόμη και βραδινά τμήματα. Με την ολοκλήρωση της παρακολούθησης αυτών των τμημάτων οι σπουδαστές/τριες έχουν προετοιμαστεί για τις εξετάσεις πιστοποιητικού Ελληνικής Γλωσσομάθειας. Οι εξετάσεις διεξάγονται κάθε Μάιο και Σεπτέμβριο. Το διδασκαλείο εδρεύει στη Φιλοσοφική Σχολή στο γραφείο 626 στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου.

Κατά τη φετινή χρονιά λειτουργούν τα εξής προγράμματα:

8μηνης διάρκειας από 1/10/2012 – 14/5/2013. Η διάρκεια των μαθημάτων, εβδομαδιαίως, είναι 15 ώρες. Τα δίδακτρα, για το σύνολο του προγράμματος και τις εξετάσεις ελληνικής γλωσσομάθειας του ίδιου διδακτικού έτους ανέρχονται στα 670 ευρώ ενώ τα δίδακτρα ανέρχονται στα 530 ευρώ για όσους/ες δικαιούνται έκπτωση όπως, οι αλλοδαποί/ες σύζυγοι Ελλήνων και Ελληνίδων πολιτών, οι υπότροφοι της Ελληνικής Κυβέρνησης και όσοι/ες προέρχονται από τις εξής χώρες: Αλβανία, Αυστρία, Βουλγαρία, Γερμανία, Δανία, Ιορδανία, Ιράν, Ιράκ, Ιρλανδία, Λίβανο, Μαρόκο, Νορβηγία, Ουρουγουάη, Παλαιστίνη, Ρουμανία, Σεϋχέλλες, Σουδάν, Σουηδία, Συρία και Φινλανδία.

8μηνης διάρκειας από τις 1/10/2012 έως και τις 14/5/2013 ενώ εβδομαδιαίως τα μαθήματα διαρκούν 6 ώρες. Τα δίδακτρα για το σύνολο του προγράμματος και τη συμμετοχή στις εξετάσεις ελληνικής γλωσσομάθειας ανέρχεται στα 420 ευρώ χωρίς καμία άλλη έκπτωση.

6μηνης διάρκειας από τις 3/12/2012 έως και τις 14/5/2013. Εβδομαδιαίως διαρκούν 15 ώρες. Τα δίδακτρα για το σύνολο του προγράμματος και τη συμμετοχή στις εξετάσεις ανέρχονται στα 570 ευρώ και με έκπτωση στα 570 ευρώ για αλλοδαπούς/ες συζύγους Ελλήνων και Ελληνίδων πολιτών, υπότροφους της Ελληνικής Κυβέρνησης και όσους/ες προέρχονται από τις εξής χώρες: Αλβανία, Αυστρία, Βουλγαρία, Γερμανία, Δανία, Ιορδανία, Ιράν, Ιράκ, Ιρλανδία, Λίβανο, Μαρόκο, Νορβηγία, Ουρουγουάη, Παλαιστίνη, Ρουμανία, Σεϋχέλλες, Σουδάν, Σουηδία, Συρία και Φινλανδία.

Το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού το οποίο εδρεύει στην οδό Δεριγνή αριθμός 18 στην περιοχή Βικτόρια υλοποιεί, επίσης, μια σειρά μαθημάτων εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας ως ξένης γλώσσας τα οποία απευθύνονται και σε μετανάστες/τριες. Τη φετινή χρονιά λειτουργούν τα εξής δύο τμήματα: Πρόγραμμα διάρκειας ενός μήνα, από τις 6 έως τις 29 Νοεμβρίου 2012, διάρκειας 24 διδακτικών ωρών. Τα μαθήματα γίνονται κάθε Τρίτη και Πέμπτη 18.30 – 21.30 και το κόστος των διδάκτρων ανέρχεται στα 250 ευρώ. Το δεύτερο πρόγραμμα είναι διάρκειας 3 μηνών 24 διδακτικών ωρών επίσης και διαρκεί από 3 Οκτωβρίου έως 19 Δεκεμβρίου 2012. Τα μαθήματα παραδίδονται κάθε Τετάρτη μεταξύ 18.30-20.30 και το κόστος των διδάκτρων ανέρχεται στα 250 ευρώ για το σύνολο του προγράμματος. Το κόστος καλύπτει όλο το διδακτικό υλικό που παρέχεται από το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού και την απόκτηση πιστοποιητικού παρακολούθησης του προγράμματος.

Το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού συμμετέχει ως εταίρος και στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Μέτοικος – Άτυπη Εκμάθηση Γλωσσών για Μετανάστες, ένα πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης Grundtvig Multilateral Project 2011-2013. Σκοπός του προγράμματος αυτού είναι η ανάπτυξη μεθοδολογιών άτυπης εκμάθησης γλωσσών για τους μετανάστες και τις μετανάστριες που δεν έχουν πρόσβαση σε μαθήματα τυπικής ή και μη τυπικής εκμάθησης της γλώσσας της χώρας υποδοχής τους. Το σχέδιο δράσης θα περιλαμβάνει την αξιοποίηση μιας σειράς υπαρχουσών άτυπων μορφών εκμάθησης, όπως Καφέ Γλωσσών, Τάντεμ Αλληλοδιδασκαλία, Ψηφιακό Καφέ Γλωσσών, προκειμένου να καλυφθούν στο βέλτιστο βαθμό οι αντίστοιχες ανάγκες των μεταναστών/τριών. Επιπλέον στόχος είναι η δημιουργία τριών διαδικτυακών εργαλείων για τη διευκόλυνση της εκμάθησης γλωσσών από μετανάστες/τριες. Το πρόγραμμα στο σύνολό του, απευθύνεται και σε μεμονωμένους μετανάστες και μετανάστριες, σε μεταναστευτικές κοινότητες και σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που ασχολούνται με μετανάστες. Επίσης απευθύνεται και στους οργανωτές των εκπαιδευτικών συναντήσεων του προγράμματος, δηλαδή εκπαιδευτές και διαμεσολαβητές, εστιατόρια, καφενεία και πολιτιστικοί χώροι που επιθυμούν να φιλοξενήσουν τέτοιες συναντήσεις.

Κατά το πρόσφατο παρελθόν λειτουργούσαν άλλα προγράμματα εκμάθησης της Ελληνικής Γλώσσας σε μετανάστες/τριες. Ένα από αυτά τα προγράμματα ήταν το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Οδυσσέας». Μέσω αυτού του προγράμματος, από το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων παρέχονταν δωρεάν προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας δομημένα με τέτοιον τρόπο προκειμένου οι μετανάστες και οι μετανάστριες να προετοιμάζονται καταλλήλως ώστε να συμμετάσχουν στις εξετάσεις για την ελληνική ιθαγένεια. Τα μαθήματα παραδίδονταν στα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Κ.Ε.Ε.) Σε επικοινωνία μας με τον τομέα κοινωνικής μέριμνας του Δήμου Αθηναίων σχετικά με τη συνέχιση αυτών των μαθημάτων μετά το πέρας του προγράμματος «Οδυσσέας» πληροφορηθήκαμε την κατάργηση, τόσο του Κ.Ε.Ε. του δήμου Αθηναίων όσο και οποιασδήποτε κεντρικής χρηματοδότησης προκειμένου να υλοποιηθούν τέτοια προγράμματα. Στην προσπάθειά μας να αναζητήσουμε κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα, συνειδητοποιήσαμε πως μια σειρά από συγχωνεύσεις σε φορείς της εκπαίδευσης έχει δημιουργήσει μια, πρόσκαιρη ενδεχομένως, δυσλειτουργία των αντίστοιχων φορέων, με αποτέλεσμα να μη μπορέσουμε, τελικώς, να αντλήσουμε ακριβείς πληροφορίες.

Ιστότοποι για περισσότερες πληροφορίες:

Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων & Μεταναστών

Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών

Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών

Διδασκαλείο Νεοελληνικής Γλώσσας του Ε.Κ.Π.Α.

Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού

Ενδεικτικά κάποιες από τις μεταναστευτικές κοινότητες που διαθέτουν ιστότοπο:

Αφγανική Κοινότητα της Ελλάδας

Ένωση Φιλιππινέζων Μεταναστών Ελλάδος

Ένωση Αρμενικής Νεολαίας Ελλάδας

Ένωση Αφρικανών Γυναικών

Ένωση των Πολωνών στην Ελλάδα