Μία μοναδική τράπεζα όπου τα λεφτά δεν είναι αυτό στο οποίο βασιζόμαστε», είναι το μότο της Βanca Ρopolare Εtica, της πρώτης Ηθικής Τράπεζας που λειτουργεί εδώ και μια δεκαετία στην Ιταλία. Δίνει δάνεια σε μετανάστες και άνεργους και το κυριότερο κριτήριο για να χρηματοδοτήσει μια επιχείρηση είναι η κοινωνική της προσφορά.

Για κάποιους Έλληνες έχει έρθει η ώρα να ιδρυθεί και εδώ ένα αντίστοιχο τραπεζικό ίδρυμα. Η κ. Ελένη Πανοπούλου είναι τραπεζικός υπάλληλος και έμαθε για την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει στην Ελλάδα για τη δημιουργία Ηθικής Τράπεζας από κάποιο συνάδελφό της. «Από την πρώτη στιγμή θεώρησα ότι πρόκειται για αχτίδα ελπίδας και μάλιστα βλέπω ότι όσο περνάει ο καιρός ο κόσμος ευαισθητοποιείται. Ήδη πολλοί συζητούν γι΄ αυτήν και διαδίδουν την ιδέα», λέει στα «ΝΕΑ».

Μια ομιλία του Μάουρο Μετζολάρο, εκπροσώπου της Βanca Εtica, στην Αθήνα πριν από μερικούς μήνες ήταν η αφορμή για να γίνει μια πιο οργανωμένη απόπειρα ενημέρωσης για τον συγκεκριμένο σκοπό. Τη διοργάνωσε το ελληνικό τμήμα του Δικτύου Ιταλών Εξωτερικού Βellaciao. Επιπλέον αποφάσισε να συμβάλλει και στη δημιουργία μιας ιστοσελίδας που παρέχει πληροφορίες για την τράπεζα και καλεί όσους ενδιαφέρονται να δηλώσουν τη «διαθεσιμότητά» τους για το εγχείρημα. Όπως δηλώνει η κ. Τερέζα Κορβίνο του Βellaciao: «Η ανταπόκριση στην ιστοσελίδα ήταν θερμότερη από ό,τι περιμέναμε. Είδαμε ότι υπάρχει ανάγκη, ο κόσμος είναι απογοητευμένος».

Ευρωπαϊκό δίκτυο
Όσο παράδοξο και αν ακούγεται μια τράπεζα να είναι «ηθική», η ιδέα ήταν τόσο επιτυχημένη που ήδη αρκετοί πολίτες σε δέκα χώρες της Ε.Ε. συναλλάσσονται με τέτοιους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Μάλιστα μέχρι το 2010 η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηθικών Τραπεζών πιστεύει ότι θα έχει ιδρυθεί και η Πανευρωπαϊκή Ηθική Τράπεζα, ενώ ελπίζει ότι θα βρεθούν και στην Ελλάδα οι κατάλληλοι συνεργάτες για να δημιουργήσουν την πρώτη τράπεζα αυτού του τύπου. Αν και, όπως επισημαίνει η κ. Κορβίνο, η συγκέντρωση του απαραίτητου αρχικού κεφαλαίου είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση και απαιτεί τη συμμετοχή συλλογικοτήτων, ήδη στην Ελλάδα είναι αρκετοί αυτοί που επιθυμούν να στηρίξουν την προσπάθεια.

Για τον κ. Μιχάλη Κουλουρούδη, ο οποίος ασχολείται με τις βιοκαλλιέργειες, η ιδέα της Ηθικής Τράπεζας δεν ήταν καινούργια. «Είχα μάθει για την Βanca Εtica από Ιταλούς συνεργάτες που συμμετέχουν σε αυτήν. Από τότε έλεγα ότι θα ήταν ωραίο να γινόταν και στη χώρα μας κάτι ανάλογο», σημειώνει. Προσθέτει δε ότι «αν ευοδωθεί η προσπάθεια, θα γίνω σίγουρα μέτοχος. Συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας άλλης μορφής της κοινωνίας».

«Όταν ξεκινήσαμε τη βιοκαλλιέργεια, φέρναμε μια εναλλακτική πρόταση για την οργάνωση της παραγωγής και της οικονομίας. Όπως τότε ήμουν αισιόδοξος, έτσι και τώρα πιστεύω ότι η Ηθική Τράπεζα θα αποδειχθεί μια βιώσιμη απόπειρα να αλλάξουμε τις παραδοσιακές μορφές του συστήματος», λέει ο 59χρονος. Ο οικονομολόγος κ. Δημήτρης Αλτίνογλου παλαιότερα είχε ακούσει για την Τράπεζα των Φτωχών στο Μπανγκλαντές και το γεγονός ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει μια παρεμφερής προσπάθεια στην Ελλάδα τον χαροποίησε. «Αποφάσισα να δηλώσω διαθεσιμότητα και να συνεισφέρω. Γιατί να συναλλάσσομαι με μια τράπεζα που με ΄΄κλέβει΄΄ και όχι με κάποια που θα έχει και κοινωνική προσφορά;», δηλώνει.

Το μοντέλο
Είκοσι δύο μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί- σύλλογοι και οργανώσεις πολιτών αλλά και η Τοπική Αυτοδιοίκηση- ίδρυσαν το 1999 την Βanca Εtica. Οι προσπάθειες είχαν ξεκινήσει τέσσερα χρόνια πριν και αφού συγκέντρωσαν το απαραίτητο αρχικό κεφάλαιο- 6,5 εκατ. ευρώ-, άνοιξαν στην Πάδοβα το πρώτο υποκατάστημα. Όλοι οι μέτοχοι έχουν μία μόνο ψήφο ασχέτως του αριθμού των μετοχών που διαθέτουν- και οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 100% τους πρώτους μήνες του 2009 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2008. Η ΒΑΝCΑ ΕΤΙCΑ δίνει δάνεια μόνο υπό τον όρο ότι η επιχείρηση σέβεται το περιβάλλον και το εργατικό δίκαιο

Το πετυχημένο πείραμα του Μπανγκλαντές

ΤΟ 1983ο καθηγητής Οικονομικών Μοχάμεντ Γιουνούς (στη φωτογραφία κάτω) ίδρυσε την Grameen Βank στο Μπανγκλαντές. Αυτό που την έκανε να διαφέρει και χάρισε στον εμπνευστή της και το Νόμπελ Ειρήνης το 2006 ήταν ότι δίνει δάνεια μόνο στους «φτωχότερους των φτωχών». Με τη στήριξη κάποιων ξένων τραπεζικών οργανισμών αλλά και της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας η Grameen Βank επεκτάθηκε. Σήμερα πια είναι μία από τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες τράπεζες με 1.456 υποκαταστήματα. Οι πελάτες της δεν υπογράφουν κανένα νομικό έγγραφο και αν δεν καταφέρουν να πληρώσουν τις δόσεις τους δεν καταλήγουν σε δικαστική διαμάχη με την τράπεζα, απλά διαγράφονται από το πελατολόγιό της.