Της Μαρίας Ψαρά

Τις ανθρώπινες αξίες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα επιχειρεί να εμφυσήσει μια «Ηθική Τράπεζα» από την Ιταλία, που ηγείται της προσπάθειας για πανευρωπαϊκή διεύρυνση, αναζητώντας εταίρο από την Ελλάδα. Μπορεί να υπάρξει ηθική στο τραπεζικό σύστημα; Κι όμως, οι λεγόμενες «Ηθικές Τράπεζες» φυτρώνουν η μία μετά την άλλη στις ευρωπαϊκές χώρες.

Σκοπός τους είναι να λειτουργούν με περισσότερο ανθρωποκεντρική φιλοσοφία.

Το παράδειγμα της «Ηθικής Τράπεζας» στην Ιταλία αποδεικνύει πως είναι εφικτός ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός με διαφορετική νοοτροπία. Το «Εθνος της Κυριακής» μίλησε με τον διευθυντή επικοινωνίας και έρευνας της Banca Popolare Etica, Μάουρο Μετζολάρο, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα για να διερευνήσει το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας Πανευρωπαϊκής Ηθικής Τράπεζας και με ελληνική συμμετοχή. «Είμαστε η μόνη τράπεζα που στην κρίση έχει αύξηση 100% στις καταθέσεις της!», μας είπε ο οικονομολόγος, που είναι απόλυτα πεπεισμένος ότι κινητήριος μοχλός τους είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Η «Ηθική Τράπεζα» ιδρύθηκε στην Ιταλία το 1999 από 22 μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς με στόχο όχι το άμεσο υπερκέρδος, αλλά το κοινωνικό όφελος. Αν και λειτουργεί όπως κάθε άλλη τράπεζα, οι επενδύσεις της αφορούν αποκλειστικά την κοινωνική ευθύνη, την αλληλεγγύη, την προστασία του περιβάλλοντος και τον πολιτισμό. Και όλα αυτά με πλήρη διαφάνεια, συμμετοχικές διαδικασίες και δημοκρατία...

Αλλαγή νοοτροπίας

«Η τράπεζά μας δεν αλλάζει ως προς τη λειτουργία, αλλά ως προς τη νοοτροπία. Είναι μια συνεταιριστική τράπεζα που δημοσιεύει τα πάντα στην ιστοσελίδα της: όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτούμε, τις επενδύσεις που κάνουμε, μπορεί καθένας να τα ελέγξει. Με αυτό τον τρόπο, αν καταθέτει κάποιος τα λεφτά του στην τράπεζα ξέρει ακριβώς πού πάνε», λέει ο Μάουρο Μετζολάρο.

«Επίσης, δεν επενδύουμε σε μετοχές. Ετσι εξηγείται το γεγονός ότι με την κρίση πολλοί στράφηκαν σε εμάς, αφού δεν έχουν να φοβούνται μήπως η χρηματιστηριακή πορεία βλάψει τα χρήματά τους».

Με απλά λόγια, ο πελάτης της «Ηθικής Τράπεζας» μπορεί να παρακολουθεί ανά πάσα στιγμή πού βρίσκονται και πού επενδύονται τα χρήματά του. Επίσης, μπορεί να επιλέξει ποιο πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης να υποστηρίξει. Μπορεί να επιλέξει ακόμα και το επιτόκιο των καταθέσεων ή των δανείων -στην τράπεζα, οι επισφάλειες στα δάνεια είναι μόλις 0,5%, όταν ο μέσος όρος στην Ιταλία είναι στο 4,5%.

Για να γίνει κανείς μέλος στην «Ηθική Τράπεζα» χρειάζεται τουλάχιστον 5 μετοχές, που όμως δεν «παίζουν» στο χρηματιστήριο. Είναι κάτι σαν συμμετοχή στην προσπάθεια της τράπεζας.

Οσες μετοχές και να έχει ο πελάτης, άλλωστε, έχει μία μόνο ψήφο στις όποιες διαδικασίες. Οι μέτοχοι είναι οργανωμένοι κατά γεωγραφικές περιοχές, ώστε να υπάρχει καλύτερη επαφή με την τοπική κοινωνία και να αναδεικνύονται οι τοπικές ανάγκες.

Δικαίωμα στα προϊόντα της τράπεζας έχουν και οι μετανάστες, αλλά και οι κοινωνικές ομάδες που απορρίπτονται από το υπόλοιπο τραπεζικό σύστημα.

Στην ίδια λογική, η τράπεζα δεν εκδίδει καταναλωτικά δάνεια, εκτός αν αφορά «κατανάλωση» φιλική προς το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα ένα υβριδικό αυτοκίνητο. Η «Ηθική Τράπεζα» διαθέτει τα απλοϊκότερα τραπεζικά προϊόντα, όπως οι καταθέσεις και οι χρεωστικές κάρτες, αλλά δίνει δάνεια για πρώτη κατοικία ή για επιχειρήσεις.

«Εχουμε πολύ αυστηρά κριτήρια για τα δάνεια που δίνουμε, τα οποία μάλιστα είναι συνδεδεμένα με τα επιτόκια αναφοράς, όπως το Euribor.

Εχουμε θέσει 60 κριτήρια, με τα οποία προσπαθούμε να δίνουμε χρήματα σε άτομα ή επιχειρήσεις που εμπίπτουν στον σκοπό της τράπεζάς μας, δηλαδή στο κοινωνικό όφελος. Δεν θα δώσουμε χρήματα για να επεκταθεί μια επιχείρηση, αλλά θα δώσουμε αν είναι να γίνει "πράσινη"», εξηγεί.

ΜΕ «ΜΑΓΙΑ» 800 ΜΕΛΗ

«Καρτέλ» ανθρωπιάς στα σπάργανα

Στην Ελλάδα, η κοινωνική «αντίσταση» στο τραπεζικό κατεστημένο είναι ακόμη στα σπάργανα, αλλά έχει δυναμική. Πρόσφατα, μια ομάδα 800 μελών του «Ολιστικού Κινήματος» αποφάσισαν να οργανωθούν σε ένα κίνημα διαμαρτυρίας, βασισμένο στις ανθρωπιστικές αξίες.

Το Καρτέλ Ανθρωπιστικών Επιχειρήσεων (ΚΑΝΕ) που έχει αρχίσει ήδη να υλοποιείται οραματίζεται ένα δίκτυο ανθρώπων και επιχειρήσεων που θα βασίζεται στην κερδοφορία μέσα σε ανθρωπιστικά πλαίσια. «Θέσαμε ως στόχο να δημιουργήσουμε τον αρχικό πυρήνα του ΚΑΝΕ μέσα στο καλοκαίρι, οπότε οι πιο πολλοί από εμάς έχουμε περισσότερο χρόνο για τις επαφές που χρειάζεται να γίνουν με διάφορους επιχειρηματίες.

Προς το παρόν διαπιστώνουμε ότι αρέσει αυτή η ιδέα σε αρκετούς, είναι όμως επιφυλακτικοί, καθώς δεν έχουν συνηθίσει σε τέτοια επιχειρηματικά σχήματα», δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο «εμπνευστής» του ΚΑΝΕ καθηγητής μέσης εκπαίδευσης Σάββας Μερτζανίδης.

«Στοχεύουμε να δημιουργήσουμε επιχειρήσεις, αλλά και να συνεργαστούμε με άλλες, ενθαρρύνοντας την κερδοφορία μέσα σε ανθρωπιστικά πλαίσια. Οι επιχειρήσεις θα λέγονται Ανθρωπιστικές Εμπορικές Επιχειρήσεις, ενώ στους σκοπούς μας είναι και η δημιουργία της Ανθρωπιστικής Τράπεζας».

Σύμφωνα με το σχέδιο, οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις θα ανταλλάσσουν πληροφορίες, τεχνογνωσία και θα αλληλοϋποστηρίζονται οικονομικά. «Οι στόχοι του ΚΑΝΕ θα είναι, λοιπόν, να βελτιώσει την κερδοφορία επιχειρήσεων που σέβονται τον άνθρωπο και να χτυπήσει την ακρίβεια στη ρίζα της.

Θα επιδιώξουμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των καταναλωτών διαθέτοντας ποιοτικά προϊόντα σε καλές τιμές, αλλά και τον επιχειρηματικό κόσμο στον οποίο θα παρέχουμε την ασφάλεια που χρειάζεται για την ομαλή ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους».

Με ευαίσθητους μετόχους

Η ανάπτυξη της «Ηθικής Τράπεζας» βασίζεται στους υπεύθυνους πολίτες που θέλουν να καταναλώνουν βιολογικά τρόφιμα, να μη σπαταλούν ενέργεια και φυσικούς πόρους άσκοπα και που είναι γενικά ευαισθητοποιημένοι για τα κοινωνικά θέματα. «Ηδη, στην Ιταλία, μια "κανονική" τράπεζα που διαπίστωσε πως η ιδέα μας "πουλάει", προσπαθεί να αντιγράψει τα συνθήματα και τους σκοπούς μας. Χαιρόμαστε που υπάρχουν μιμητές, αποδεικνύεται ότι υπάρχει χώρος για όλους», μας λέει ο Μάουρο Μετζολάρο.

Αντίστοιχες πρωτοβουλίες προχωρούν σε αρκετές χώρες της Ευρώπης. Ηδη, «Ηθικές Τράπεζες» λειτουργούν στην Ολλανδία, τη Γαλλία, τη Γερμανία κ.ά. «Προσπαθούμε να οργανώσουμε την Πανευρωπαϊκή Ηθική Τράπεζα. Θα θέλαμε και την Ελλάδα να συμμετέχει στη διαδικασία αυτή. Τα σωματεία εργαζομένων, οι οικονομικοί οργανισμοί, αλλά και τα κοινωνικά κινήματα μπορούν να στηρίξουν την πρωτοβουλία».

* 30 χιλιάδες μετόχους, εκ των οποίων 4.395 οργανισμούς είχε τον Ιανουάριο του 2009.

* 560 εκατ. ευρώ περίπου ήταν οι καταθέσεις της τον Ιανουάριο και το ποσό των δανείων στα 432 εκατ. ευρώ.

ΠΗΓΗ: http://www.ethnos.gr/ Ημ. Δημοσίευσης: 21/3/2009