Για μας πολιτική είναι η προσπάθεια να υπηρετήσεις ιδέες ή ανθρώπινες αξίες ή μια κοινότητα ανθρώπων.

Παρακολουθώ τη συζήτηση που έχει "ανοίξει" σχετικά με το ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ και το μέλλον του. Είναι φανερό ότι απασχολεί σχεδόν όλους τους συμμετέχοντες. Αλλά, εκ προοιμίου πρέπει να σημειώσω ότι δεν πρέπει να είμαστε απαισιόδοξοι. Οι δυσκολίες ήσαν γνωστές εξαρχής και κανείς δεν είπε ότι ο δρόμος θα είναι στρωμένος με βάγια!

Αλλωστε ο εμψυχωτής της όλης προσπάθειας, ο Βασίλης Τακτικός, έχει περιγράψει αρκετές φορές και στις κατά μόνας συζητήσεις ότι χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να πετύχουμε το ελάχιστο.

Γνωρίζουμε ότι οι συνθήκες επιβίωσης και ανάπτυξης του ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ είναι αντίξοες. Και πρώτα απ' όλα έχουμε έναν μεγάλο αντίπαλο, το κράτος, που όμως πρέπει να γίνει σύμμαχός μας. Η υπογράμμιση των δυσκολιών θα μπορούσε να θεωρηθεί φορτική από τον άκριτο αισιόδοξο θαυμαστή αλλά και ευχάριστη από τον απαισιόδοξο. Οσο χρειάζεται να συνειδητοποιούμε τις δυσκολίες και τα ποικίλα εμπόδια και τις παγίδες του κράτους, άλλο τόσο επιβάλλεται ν' αποκτήσουμε συνείδηση ενός μέλλοντος πιο άξιου από τη σημερινή κατάσταση που έχει βουλιάξει το πνεύμα του εθελοντισμού, λόγω κυρίως της γενικότερης οικνομικής κρίσης αλλά και της έκπτωσης των αξιών.

Θέλω να πιστεύω ότι εάν έχει διαφανεί μια κάπως μίζερη ένσταση για τη μέχρι τώρα λειτουργία του ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχει διέξοδος. Τίποτε δεν είναι αγκυλωμένο. Ξέρετε ότι υπάρχει μια Ιστορία που γράφεται με συνοικιακές γκρίνιες, αλλά και μια Ιστορία που γράφεται από τη δύναμη των πραγμάτων. Ελπίζω ότι κανείς από όσους συμμετέχουν στο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ δεν έχει "ιμπεριαλιστικές" βλέψεις και πολύ περισσότερο είμαι βέβαιος ότι είναι απαλλαγμένος από συμπλέγματα πολιτικής ηγεμονίας.

Για τον Max Weber πολιτική είναι η προσπάθεια συμμετοχής στην εξουσία. Για μας όμως πολιτική είναι η προσπάθεια να υπηρετήσεις ιδέες ή ανθρώπινες αξίες ή μια κοινότητα ανθρώπων.

Είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε ένα όργανο δουλειάς με πειθαρχία και στη μεθοδολογία και στον τρόπο δουλειάς, αλλά και πρακτικά απροσμάχητο, διότι δεν θα μας ευνοούν οι συνθήκες που φαίνεται να δημιουργεί το κράτος σε ό,τι έχει σχέση με τη λειτουργία των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Η σχέση των οργανώσεων που στοιχίζονται στο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ πρέπει να βασίζεται στην περιφρούρηση της ενότητας και στην υπηρέτηση των κοινών στόχων. Μπορεί κάποιοι να λιποψυχήσουν, να κουραστούν, να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στον κοινό αγώνα.

Όμως, οι υπόλοιποι πρέπει να συνεχίσουν. Και τούτο θα είναι εφικτό εφόσον θέσουμε κανόνες λειτουργίας για την αποτελεσματικότερη λειτουργία και της κάθε ομάδας ή του καθένα ξεχωριστά. Το ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ, ενωμένο, μπορεί να σταθεί ικανό να πραγματοποιήσει το όραμά του. Και το όραμά του έχει στόχους ρεαλιστικούς και αντίκρισμα στη ζωή. Ας έχουμε μεταξύ μας και συνεπέστατους τεχνοκράτες, που διανοούνται με εξισώσεις, που αναπνέουν με στατιστικές κι ονειρεύονται με προγραμματισμούς. Είμαστε και κάποιοι άλλοι που στρεφόμαστε και προς τη φαντασία που την βλέπουμε ως χρειαζούμενη στη ζωή και η ζωή τη χρειάζεται ως παραπλήρωμά της.

Τώρα, όσον αφορά τη στάση μας απέναντι στο κράτος, πρέπει να σημειώσω ότι ανήκουμε, όλοι, σ' εκείνους που έχουν έντονο το αίσθημα της δικαιοσύνης. Κάτι δηλαδή που φαίνεται αδιανόητο για το κράτος το οποίο με τη νομοθεσία του δημιουργεί ανισορροπίες και ικανοποιεί προνομιακά αξιώσεις κάποιων που προτάσσουν επιχειρηματικά προγράμματα και δράσεις, έξω από το πνεύμα τόσο του εθελοντισμού όσο και της εξυπηρέτησης των πνευματικών, καλλιτεχνικών και άλλων αναγκών της Κοινωνίας των Πολιτών. Από μια άποψη ήταν ευτύχημα που η δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε καθαρότερα ότι μπορούμε, για τις δράσεις μας, να αντλήσουμε κονδύλια από το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η μέχρι σήμερα εμπειρία, μας έδωσε τη δυνατότητα να δούμε ότι την πολιτική του κράτους στον τομέα των μη κυβερνητικών οργανώσεων την ασκούσαν οι υπεύθυνοι με "σημαδεμένα χαρτιά". Η δική μας παρέμβαση επιζητεί την ορθολογική αντιμετώπιση όλων των οργανώσεων και φυσικά τη διοχέτευση των ευρωπαϊκών πόρων σε οργανώσεις που λειτουργούν και οι δράσεις τους έχουν αντίκρισμα στην κοινωνία.

Ο πολιτισμός είναι ένας τομέας που δεν έχει όρια! Τα πάντα θεωρούνται "πολιτισμός". Ωστόσο, αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι πως χρειάζεται να εκθέσουμε και να εκτεθούμε με το έργο μας. Αλλά καλά θα κάνουμε να περιορίσουμε το αντικείμενο της δραστηριότητάς μας, να το περιχαρακώσουμε και να προβάλουμε τα στοιχεία εκείνα που θα δώσουν ερεθίσματα πνευματικά και καλλιτεχνικά, αλλά και θα περιγράψουν με απλό τρόπο τις δυνατότητες που έχει η κοινωνία και ο τόπος μας.

Μπορεί να γίνονται μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση, να καταργούνται θεσμοί από το υπουργείο Πολιτισμού, να "μπαζώνονται" αρχαιολογικά στοιχεία και να μη γίνονται ανασκαφές λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, αλλά είναι βέβαιο ότι αφήνεται με τον τρόπο αυτό ένα ευρύ πεδίο δράσης για τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που θέλουν να κρατήσουν ζωντανή τη γλώσσα και την παράδοση του λαού μας, που καταναλώνουν χρόνο και χρήμα και κόπο για να προβάλουν τα πολιτιστικά εκείνα στοιχεία που χάνονται στην τύρβη μιας καθημερινότητας που εξοντώνει τον πολίτη και που έχει χαρακτηριστικά κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά.

Πού έγκειται η ουσία των παρεμβάσεων των διαφόρων οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών; Είναι απλό: Εγκειται στη σκοπιμότητα της παιδείας που δεν θα εξαρτηθεί από τις πρακτικές διασλεκτικές ανάγκες αλλά από την ευρύτερη υπόθεση του εθνικού πνευματικού πολιτισμού μας. Μας ενδιαφέρει να καταγράψουμε τους Δημιουργούς που ζουν και δημιουργούν στην περιφέρεια - τους πνευματικούς ανθρώπους και τους καλλιτέχνες. Και είναι βέβαιο ότι οι άνθρωποι αυτοί ταλαιπωρούνται από την αδιαφορία και βουλιάζουν σ' αυτήν.

Πρέπει να δούν οι οργανώσεις μας με ποιο τρόπο θα συνεργαστούν για ν' αναδείξουν πρόσωπα και έργο. Να δουν τις πνευματικές και καλλιτεχνικές ομάδες που χωρίς οικονομική στήριξη, αλλά με το πάθος των μελών τους αγωνιούν να επιβιώσουν και προσπαθούν να παρουσιάσουν έργο που κι αυτό με τη σειρά του θ' αγνοηθεί στη συνέχεια. Θέλουμε, λοιπόν, να κάνουμε παρεμβάσεις τέτοιες που θα αποβούν καρποφόρες για τις τοπικές κοινωνίες, να βοηθήσουμε στην καταγραφή του πλούτου που εκεί εμφιλοχωρεί, να δώσουμε την ευκαιρία για δράσεις επιμορφωτικές... Θέλουμε να δώσουμε διεξόδους σε μια υποβόσκουσα δυσφορία που ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία. Αν και ξέρουμε ότι είναι δύσκολο να βάλουμε φρένο στη μηχανοποίηση του πολιτισμού, εντούτοις όλοι νιώθουμε ότι η εξάρτηση από αυτόν μας έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα.

Απευθυνόμαστε σε όλες τις ηλικίες. Ιδιαίτερα στις νέες γενιές που περνούν τη μεγάλη εσωτερική περιπέτεια και που ζητούν να ανασυνθέσουν ή και να συνθέσουν τις σκόρπιες και άτακτες εντυπώσεις από το δράμα που έζησε και ζει τα τελευταία χρόνια. Ένα δράμα που μάλλον είναι εσωτερικό, ψυχικό. Και μένουν οι νέοι άνθρωποι αβοήθητοι και από τον εαυτό τους και από τους άλλους. Από τον εαυτό τους γιατί πιστεόυν πως η σκληρή εμπειρία τους είναι αρκετή για ν' αναπληρώσει τη γνώση. Από τους άλλους - γιατί οι άλλοι αδιαφορούν.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η τραγικότητα της εποχής μάς έκανε τον καθένα χωριστά αλλά και όλους μαζί, πολύ εγωιστές. Και συγχρόνως πολύ δύσπιστους  για την εισφορά που μπορεί να προσφέρει η πείρα των άλλων. Είναι προφανές ότι συγχέουμε  τη χρησιμότητα ή την ωφελιμότητα της γνώσης με την ανιδιοτέλεια της προσωπικής ενημέρωσης. Παλιότερα η ανιδιοτέλεια υπήρχε, παρά το γεγονός ότι εξυπηρετούσε εμμέσως τους σκοπούς της πολιτιστικής ανόδου. Ρίχνω μια ματιά στα ράφια της βιβλιοθήκης μου και βλέπω βιβλία με τίτλους φιλοσοφικούς, ιστορικούς, αρχαιολογικούς, μεταφράσεις αρχαίων κλασικών κειμένων, κριτικά δοκίμια, κείμενα ξένων διανοητών κ.ά. και προσπαθώ να συγκρίνω  αυτή τη δραστηριότητα με τη σημερινή, με τη φτώχεια των ενδιαφερόντων και την τροπή προς ό,τι έχει σχέση με το σεξουαλικό θέμα και τη νευροπαθολογία, με πιάνει κατάθλιψη...

Δεν μπορώ να ξέρω ποια ωφέλεια θα έχει μια ομιλία λόγου χάρη για τον Αντρέα Καρκαβίτσα ή ένα άρθρο σε μια εφημερίδα για το θέατρο "Απόλλων" στον Πύργο, ή μια ημερίδα για τις θεατρικές ομάδες του νομού Ηλείας ή για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, ή μια έκθεση με τα κάστρα της Πελοποννήσου κ.ο.κ. Ωστόσο, νιώθω ότι όλα αυτά είναι επισκεπτήρια που ανταλλάζουμε αναμεταξύ μας για την ολιγοδάπανη από απόψεως απασχόλησης εξόφληση χρέους που μας πιέζει. Θα έλεγα ακόμη και από μια διάθεση διαφυγής από τον κλοιό της απομόνωσης που από νωθρότητα και αδράνεια πνευματική αφήσαμε να στενέψει γύρω μας. Παρατηρούμε πολλές φορές στα μέσα ενημέρωσης να κορδακίζονται κάποιοι κατά τεκμήριον πνευματικοί άνθρωποι διότι το έργο τους έχει μεταφραστεί σε μια ξένη γλώσσα, θεωρώντας έτσι ότι αυτό αποτελεί μέγα όφελος για τα ελληνικά γράμματα.  Και φυσικά ο συγγραφέας θα έχει υλικό όφελος, αλλά και μια ευκαιρία να αναπτύξει τις επαφές του με το ξένο αναγνωστικό κοινό. Σαφώς και δεν αρνιέμαι ότι μπορεί να είναι κι έτσι. Ομως εγώ πιστεύω ότι μεγαλύτερη σημασία μπορεί να έχει η δημιουργία προϋποθέσεων μιας ευρύτερης επικοινωνίας του ελληνικού κοινού με τον πνευματικό πολιτισμό του.

Θα είναι ευχάριστο πάντως εάν αυτά που που ως οργανώσεις της κοινωνίας των Πολιτών κάνουμε, μπορεί να παρακινήσουν τους ειδικούς, τους αρμόδιους, τους εντεταλμένους, να συλλογιστούν τα πράγματα που διαχειρίζονται με λιγότερη αισιοδοξία και με περισσότερη περίσκεψη.

Αναρτήθηκε από Νίκος Λαγκαδινός στις 7:36 π.μ.

Ιδέες, Παρατηρητήριο της Κοινωνίας Πολιτών