ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ |
Πρόλογος (από τη σχετική μελέτη του Βασίλη Τακτικού) Μια νέα παγκόσμια επαναστατική διαδικασία, στη βάση της κοινωνίας, βρίσκεται σε εξέλιξη. Η ανάδυση της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας ως πραγματιστικού φαινομένου). Μια πολυποίκιλη οικονομική δραστηριότητα και πρακτική αλληλέγγυας συνεργασίας που συντελεί στην αντιμετώπιση της ανεργίας και φτώχειας.Μια αυτόβουλη πρακτική των οργανώσεων της Κοινωνίας Πολιτών, που βασίζεται στη δημιουργία και ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων με σκοπό την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για τους κοινωνικά αδύναμους και οικονομικά αποκλεισμένους. Μια πρακτική που συναντιέται με την κοινωνική ευαισθησία επιφανών ανθρωπιστικών ιδρυμάτων, με τον κοινωνικό ακτιβισμό και την ανθρωπιστική βοήθεια στον κόσμο που μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων μεταφέρουν πόρους από τους πλούσιους στους φτωχούς, περιορίζοντας τον κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό. Πρόκειται για μια επαναστατική αυτοοργάνωση του κοινωνικού ακτιβισμού που έρχεται αντιμέτωπος με της γενεσιουργό αιτία της οικονομικής κρίσης, με το πρόταγμα της πραγματικής οικονομίας έναντι της τραπεζικής και χρηματιστηριακής φούσκας. Παραδοσιακοί καταναλωτικοί και παραγωγικοί Συνεταιρισμοί, αλλά και νέοι κοινωνικοί Συνεταιρισμοί βρίσκονται μέσα σ’ αυτή την κινητοποίηση, καθώς και χιλιάδες καταναλωτικά κινήματα και κοινωνικά δίκτυα που δημιουργούν κοινωνικές επιχειρήσεις, κοινωνικά αγροκτήματα, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία, υπηρεσίες υγείας και πλήθος άλλες παραγωγικές συνεταιριστικές πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στη βιωσιμότητα της πραγματικής οικονομίας. Κι όλα αυτά ενεργοποιούνται, κινητοποιούνται, πολλαπλασιάζονται από την έκρηξη των κοινωνικών δικτύων, τα οποία βοηθούμενα και από την ιντερνετική οριζόντια επικοινωνία δημιουργούν το νέο κοινωνικό ορίζοντα κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας με τη διάχυση της πληροφορίας, της γνώσης και των πόρων . Τη νέα αυτή πραγματικότητα δεν την υπηρετεί κανένα πολιτικό κόμμα, κανένα πανεπιστήμιο, κανένας συμβατικός οικονομολόγος και κανένας αντιπροσωπευτικός θεσμός, αλλά την αποδέχονται μόνον ως πάρεργο του κράτους και της αγοράς. Ακόμη και εκείνοι από τις πολιτικές ελίτ που αντιμετωπίζουν το φαινόμενο θετικά, δε βλέπουν τη κοινωνική οικονομία ως ανεξάρτητο θεσμό αλλά το βλέπουν ως συμπληρωματική εκδήλωση της οικονομίας του κράτους και της αγοράς ως καπιταλιστικό ανθρωπισμό για να μην πούμε ως μαϊντανό της οικονομίας. Η αδήριτη ανάγκη όμως, για την αντιμετώπιση της διογκούμενης ανεργίας και φτώχειας έχει αναγκάσει τα πιο προηγμένα κράτη να εκπονούν ως αντιστάθμισμα προγράμματα κοινωνικής οικονομίας για την απορρόφηση της ανεργίας. Έτσι, σε αυτό το κλίμα, οι τεχνοκράτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν εκπονήσει ορισμένα από τα πιο ουσιαστικά προγράμματα για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, που οδηγούν σε επαναπροσδιορισμό της υπόθεσης αυτής από τις προοδευτικές πολιτικές ελίτ. Δε διαφεύγει της προσοχής ότι τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και οι «πράσινοι» έχουν ενσωματώσει θεματικές πολιτικές για την κοινωνική οικονομία, αλλά το αντιπροσωπευτικό πολιτικό σύστημα που υπηρετούν αντιδρά ώστε να γίνει κεντρική πολιτική η κοινωνική οικονομία στις εθνικές κυβερνήσεις. Οι φιλελεύθεροι και χριστιανοδημοκράτες, από την άλλη πλευρά, προσπαθούν να ελέγξουν αυτό το κίνημα υποστηρίζοντας τις “ελίτ” της φιλανθρωπίας, η οποία λειτουργεί κατά της συμμετοχικότητας της κοινωνικής οικονομίας. Ή προωθούν τον κατακερματισμένο εθελοντισμό και οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών για να τον ελέγχουν πολιτικά. Η αλήθεια είναι πως στο χώρο αυτό της κοινωνικής οικονομίας συναντιούνται και διαγκωνίζονται δυνάμεις που θέλουν να εξωραΐσουν το καπιταλιστικό σύστημα και δυνάμεις που θέλουν ν’ αλλάξουν τον κόσμο. Φιλανθρωπικά ιδρύματα κροίσων του πλούτου και αυτόβουλοι εθελοντές κοινωνικοί ακτιβιστές που με τη δράση τους ενισχύουν τα οικονομικά της αλληλεγγύης. Οι τάσεις αυτές δεν αποτελούν ιστορικό παράδοξο εάν δούμε το θέμα πέρα από ιδεολογικές προκαταλήψεις. Σ’ αυτή την ιστορική συνάντηση δεν είναι γόνιμο να γίνεται δίκη προθέσεων όπως συνηθίζει η παραδοσιακή αριστερά, με την κριτική της στη φιλανθρωπία των πλουσίων. Διότι ανεξαρτήτως προθέσεων οι πόροι που πηγαίνουν π.χ. για εμβόλια και καταπολέμηση του αναλφαβητισμού και της φτώχειας στον τρίτο κόσμο έχουν θετικό αποτέλεσμα ακόμη και όταν γνωρίζουμε ότι από την άλλη πλευρά οι πολυεθνικές καταληστεύουν τις πρώτες ύλες από τις φτωχές χώρες. Οι αντιφάσεις υπάρχουν πάντα μέσα από τη παγκοσμιοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος. Ωστόσο μέσα από τις αντιφάσεις της οικονομικής παγκοσμιοποίησης οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών βρίσκουν δρόμους να εκφραστούν και να προωθήσουν τα οικονομικά της αλληλεγγύης. Ο ρεαλιστικός πραγματισμός δείχνει ότι όταν ένα μικρό μέρος ίσως από τις οικονομικές ελίτ παγκόσμια εκδηλώνει ανθρωπιστικές και περιβαλλοντικές ευαισθησίες δεν είναι σοφό οι κοινωνικοί ακτιβιστές να κατακρίνουν τις προθέσεις, αλλά μόνον την υποκρισία και διαφθορά, όπου αυτή εκδηλώνεται με προσχηματικές αγαθοεργίες. Όπου υπάρχει πραγματικό ανθρωπιστικό έργο αυτό βαίνει υπέρ της ανθρωπότητας. Γιατί η διαφθορά υπάρχει παντού τόσο στις διάφορες οικονομικές ελίτ όσο και στις συντεχνίες και κυρίως στο πολιτικό σύστημα, το οποίο υποκρίνεται ότι εξυπηρετεί τα λαϊκά συμφέροντα μέσω του κρατισμού, ενώ την ίδια στιγμή καταπιέζει τους πολυπληθέστερους μη προνομιούχους. Κοινός εχθρός λοιπόν η διαφθορά όπου κι αν βρίσκεται αλλά ιδιαίτερα όταν υπάρχουν συγκοινωνούντα δοχεία των ελίτ των Μ.Κ.Ο. με τις πολιτικές ελίτ. Και αυτό το φαινόμενο είναι η αρνητική όψη που καταλογίζεται σήμερα σε μια ορισμένη μερίδα των Μ.Κ.Ο.,που εξυπηρετεί άλλους σκοπούς εκτός του ανθρωπισμού και γίνεται ανασταλτική αντίληψη και δύναμη που θέλει τη κατακερματισμένη Κοινωνία Πολιτών για να χειραγωγείται από το κυρίαρχο κατεστημένο σύστημα του κράτους και της αγοράς.
|