ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΦΑΙΔΩΝ Γ.Λ. ΚΥΔΩΝΙΑΤΗΣ

O Γιώργος Γκιαούρης είναι ανώτερο τραπεζικό στέλεχος στην ΕΒRD (Εuropean Βank for Reconstruction and Development) στον τομέα της ενέργειας. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την οργάνωση χρηματοδοτικών σχημάτων μεγάλων έργων στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη τόσο όσον αφορά τη σύναψη κοινοπρακτικών δανείων (project finance) όσο και τη συμμετοχή στο κεφάλαιο εταιρειών. Το κλειδί, όπως τονίζει, για ενεργειακή επάρκεια δεν στηρίζεται μόνο στην ανάπτυξη νέων μονάδων παραγωγής αλλά και στην εξοικονόμηση ενέργειας μέσω του εκσυγχρονισμού των εργοστασίων, τη βελτίωση της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας, όπου αυτό είναι δυνατόν, καθώς και γενικότερα στην περικοπή της ενεργειακής σπατάλης και εκπομπής.

Υπάρχουν πολλές αναφορές σχετικά με την ανάγκη για επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ώστε να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση. Παρ΄ όλα αυτά, πολύ λίγα προγράμματα καταφέρνουν να προχωρήσουν. Ποια θα λέγατε πως είναι τα κύρια εμπόδια για επένδυση στον ενεργειακό τομέα της ΝΑ Ευρώπης;

Από την οπτική γωνία του επενδυτή κεφαλαίου, και αφήνοντας κατά μέρος την τρέχουσα παγκόσμια πιστωτική κρίση (credit crisis), τα κύρια εμπόδια για επενδύσεις είναι:

Πρώτον, το αδύναμο ρυθμιστικό πλαίσιο. Στις περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης τo ρυθμιστικό πλαίσιο ενέργειας είναι σχετικά νέo και δεν έχει δοκιμαστεί, κάτι το οποίο προκαλεί άγχος σε αρκετούς επενδυτές, ενώ σε ορισμένες άλλες χώρες η ενεργειακή ρύθμιση ακόμη υπόκειται σε πολιτικές επεμβάσεις.   

Δεύτερον, οι περιορισμένες συνθήκες αγοράς. Οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης, μεμονωμένα, είναι σχετικά μικρές αγορές, δεν έχουν εδραιωμένο χονδρεμπόριο και σε πολλές περιπτώσεις απουσιάζουν οι μηχανισμοί λιανικής αγοράς. Βέβαια, η διαδικασία της Ενεργειακής Κοινότητας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΕCSΕΕ ή Συνθήκη της Αθήνας) είναι ένα πολύ θετικό βήμα προς τον εναρμονισμό των διαφορετικών ρυθμιστικών πλαισίων και απλοποιεί τις δυσχέρειες στη διασυνοριακή μεταφορά ενέργειας. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΒRD) δε, είναι πολύ ενεργή στο να βοηθήσει αυτή τη διαδικασία και ενθαρρύνουμε έντονα την περισσότερη περιφερειακή συνεργασία και ολοκλήρωση ως μέσο για την επίλυση των κοινών προκλήσεων.   

Ως τρίτο εμπόδιο θα έλεγα πως είναι η όχι πάντα αντικειμενική πολιτική τιμολόγησης. Σε πολλές χώρες, οι τιμές ηλεκτρισμού συνεχίζουν να διατηρούνται τεχνητά σε χαμηλά επίπεδα και δεν αντανακλούν πάντα το πλήρες κόστος της προσφερόμενης υπηρεσίας.   

Τελευταίο εμπόδιο είναι το ρίσκο της προμήθειας καυσίμων. Η περιοχή συνεχίζει να βασίζεται στον εγχώριο λιθάνθρακα (κατά βάση λιγνίτη) και τα υδροηλεκτρικά, και έχει περιορισμένη πρόσβαση σε εισαγόμενο φυσικό αέριο. Ωστόσο, μετά την κρίση του αερίου στην Ευρώπη τον περασμένο χειμώνα, η ανάγκη για μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών ενεργειακής προμήθειας είναι ακόμα πιο επιτακτική.

Ο άνθρακας θα συνεχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο στη ΝΑ Ευρώπη, θα υπάρξει όμως αλλαγή προς αειφόρες ενεργειακές μορφές και ανανεώσιμες πηγές. Επίσης και το αέριο θα παίξει πιο σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό ισοζύγιο της ΝΑ Ευρώπης  Πιστεύετε ότι η ανανεώσιμη ενέργεια μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική εναλλακτική λύση για να αντιμετωπίσουμε ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις;

Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας βοηθάει ώς έναν βαθμό την ενεργειακή ασφάλεια λόγω μείωσης της εξάρτησης από τις εισαγωγές, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση μια άλλης παγκόσμιας σημαντικής πρόκλησης που αντιμετωπίζουν όχι μόνο οι επενδυτές αλλά και αυτοί που χαράσσουν πολιτική: Την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Καθώς οι ανανεώσιμες τεχνολογίες γίνονται πιο ώριμες και το κόστος τους έχει αρχίσει να μειώνεται, θα γίνουν επίσης μεσοπρόθεσμα ανταγωνιστικές προς τις συμβατικές πηγές ενέργειας.

Τον τελευταίο χρόνο η αιολική ισχύς που εισήχθη στην ευρωπαϊκή αγορά ξεπέρασε για πρώτη φορά την ισχύ που προστέθηκε από μονάδες συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου. Παρ΄ όλα αυτά, η ύπαρξη ευνοϊκού ρυθμιστικού πλαισίου σε συνδυασμό με οικονομικά κίνητρα παραμένει ως προϋπόθεση ώστε οι ανανεώσιμες πηγές να μπορέσουν να εισδύσουν περισσότερο και να αυξήσουν το μερίδιό τους στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο.   

Με δεδομένη την τρέχουσα οικονομική κρίση, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι το να χρηματοδοτηθούν ενεργειακά προγράμματα στη ΝΑ Ευρώπη; Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης στη χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων;

Η πρόσβαση στο κεφάλαιο ποτέ δεν ήταν εύκολη υπόθεση στη ΝΑ Ευρώπη και μετά την τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση η κατάσταση κάθε άλλο παρά έχει βελτιωθεί. Κατά συνέπεια, ο ρόλος ιδρυμάτων όπως της ΕΒRD καθίσταται πολύ σημαντικός. Η τράπεζα παραμένει ο μεγαλύτερος επενδυτής στη ΝΑ Ευρώπη και ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα. Ο ρόλος της είναι να διασφαλίσει τη σωστή προτεραιότητα των επενδύσεων με τις καλύτερες οικονομικές αποδόσεις για τις χώρες και να προσφέρει κάποια ασφάλεια ως προς το πολιτικό ρίσκο για άλλους συγχρηματοδότες και επενδυτές. Οι επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα προϋποθέτουν μακρύ χρόνο σχεδιασμού και ανάπτυξης και από τη φύση τους έχουν μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα.  

Πηγή: www.tanea.gr , 20 Ιουλίου 2009.