H κυβέρνηση «στύβει» την πέτρα για να βρει οικονομικούς πόρους που θα ανακουφίσουν τουλάχιστον τις πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Κι όμως θα μπορούσε να αντλήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από προγράμματα ΕΣΠΑ που είτε μένουν εντελώς αναξιοποίητα είτε κατευθύνονται σε ανούσια προπαρασκευαστικά έργα συμβουλευτικής. Έργα τα οποία δεν είναι ικανά να ανακουφίσουν τους ανέργους, τους ανάπηρους κι άλλους ευάλωτους συνανθρώπους μας, παρά μόνο να γεμίσουν τα ταμεία εταιρειών – των ίδιων και των ίδιων που λυμαίνονται κατ’ εξακολούθηση τα κοινοτικά κονδύλια με «αρπαχτές» κάθε είδους. Χαρακτηριστικό του παραλογισμού που επικρατεί είναι πως κανένας μέχρι σήμερα δεν μπήκε στη διαδικασία να καταγράψει τα πτυχία και τις δεξιότητες –και για μελλοντική χρήση– όσων έχουν καταθέσει αιτήσεις για τα διάφορα προγράμματα! Ευνοημένες εμφανίζονται εταιρείες οι οποίες αντικειμενικώς, σύμφωνα με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έπρεπε να είχαν κλείσει, αλλά συντηρούνται και παρατείνουν τη λειτουργία τους με βάση το πελατειακό πολιτικό σύστημα, κατά παράβαση του Κοινοτικού Δικαίου. Είναι σαφές με βάση τις Κοινοτικές Οδηγίες για τη διαχείριση του ΕΣΠΑ ότι δεν μπορεί να διοχετεύονται πόροι άμεσα ή έμμεσα για μισθούς υπαλλήλων που εργάζονται στο Δημόσιο ή σε εταιρείες του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Σε αρκετές περιπτώσεις όμως διοχετεύονται πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την πάγια μισθοδοσία υπαλλήλων αναπτυξιακών εταιρειών του Δημοσίου, με το πρόσχημα ότι κάνουν συμβουλευτικό, εκπαιδευτικό ή οργανωτικό έργο για την κοινωνική οικονομία. Αυτό σε απλά ελληνικά ονομάζεται απάτη κατά της ΕΕ... Η πρόσκληση, για παράδειγμα, για τους «περιφερειακούς μηχανισμούς κοινωνικής οικονομίας», η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, ευνοεί τις συμπράξεις με φορείς που δεν σχετίζονται με την κοινωνική οικονομία, όπως είναι οι αναπτυξιακές εταιρείες των δήμων και των περιφερειών, ιδιωτικές κερδοσκοπικές εταιρείες αλλά και συνδικαλιστικές οργανώσεις εργοδοτών. Οι ομοσπονδίες, τα δίκτυα και οι υπόλοιποι πραγματικοί δικαιούχοι προγραμμάτων κοινωνικής οικονομίας τυπικώς δεν αποκλείονται από το να συμμετέχουν στις συμπράξεις, αλλά μπαίνουν τέτοια κριτήρια, ώστε δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός. Είναι ενδεικτικό ότι στις είκοσι τέσσερις προτάσεις που κατατέθηκαν για όλες τις περιφέρειες της χώρας, στις είκοσι από αυτές συντονιστές εταίροι είναι αναπτυξιακές εταιρείες των δήμων, απορροφώντας τη μερίδα του λέοντος από τους πόρους, οι οποίοι, μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις κατευθύνονται στην κάλυψη άσχετων αναγκών, όπως είναι οι μισθοί των δημοτικών υπαλλήλων! Η τύχη, δηλαδή, και αυτού του προγράμματος δεν αναμένεται να είναι και πολύ διαφορετική απ’ όσα προηγήθηκαν, όπως το πρόγραμμα «equal» και τα ΤΟΠΕΚΟ και ΤοπΣΑ.

Τρανταχτά παραδείγματα

Τα «Επίκαιρα» φέρνουν στο φως σοβαρές αιτιάσεις που σχετίζονται με δύο διαφορετικά προγράμματα. Η πρώτη αφορά στο έργο «Συμβουλευτική καθοδήγηση επιχειρήσεων στο πλαίσιο της προώθησης της καινοτομικής επιχειρηματικότητας νέων» ύψους 4 εκατ. ευρώ, το οποίο ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 2013 εταιρεία-«συνήθης ύποπτος» στην ανάληψη τέτοιων προγραμμάτων. Η πρόσκληση ουσιαστικώς αφορούσε σε συμπληρωματικές εργασίες σε ένα έργο ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης του ΟΑΕΔ, με τίτλο «Πρόγραμμα προώθησης στην απασχόληση μέσω της οικονομικής ενίσχυσης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών 2.000 ανέργων νέων ηλικίας έως 35 ετών», με τον διακριτικό τίτλο «Επιχειρηματικότητα νέων με έμφαση στην καινοτομία». Το τελευταίο έργο δεν βρίσκεται σε ισχύ ούτε έχει εκδοθεί ακόμα σχετική πρόσκληση, πράγμα που δημιουργεί αυθόρμητα ερωτήματα ως προς τη χρηστή διοίκηση των πόρων του ΕΣΠΑ. Προκαλούνται εύλογες απορίες: Πώς είναι δυνατόν να επισπεύστηκε η υλοποίηση του συμπληρωματικού έργου χωρίς να υπάρχει το κυρίως έργο; Πώς κοστολογήθηκε το συμπληρωματικό έργο χωρίς καμία σύνδεση με το κυρίως, ενώ υπάρχει σαφής εξάρτηση του κόστους; Από τη στιγμή που δεν διαμορφώθηκε ο τελικός αριθμός ωφελούμενων που θα εντάσσονταν στο κυρίως έργο του ΟΑΕΔ, πώς διαμορφώθηκε εκ των προτέρων το κόστος του συμπληρωματικού έργου; Αξίζει να σημειωθεί και η σπουδή υποβολής προτάσεων, κατά παρέκκλιση όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών, σε διάστημα μόλις δεκαέξι ημερών! Συγκεκριμένα, η πρόσκληση εκδόθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2013 και η υποβολή των προτάσεων ήταν δυνατή μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Από την ώρα, μάλιστα, που για την υποβολή πρότασης απαιτείται η σύναψη συνεργασιών σχεδόν στο σύνολο των περιφερειών της χώρας, εγείρονται υποψίες για δημιουργία τετελεσμένων, τα οποία το υπουργείο Εργασίας –επί υπουργίας Γιάννη Βρούτση– γεννάται η εντύπωση πως ανέχθηκε... Το δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά στο πρόγραμμα «Δημιουργία και λειτουργία Κεντρικού Μηχανισμού Υποστήριξης της ανάπτυξης και προώθησης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων» ύψους 750.000 ευρώ, το οποίο θα έπρεπε να είχε παραδοθεί τον Σεπτέμβριο του 2014, αλλά μόλις τελευταία έγιναν κάποιες παραδόσεις, οι οποίες, όπως πληροφορούνται τα «Επίκαιρα», δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί. Μεταξύ άλλων παθογενειών, δεν υπάρχει καν διαδικτυακός τόπος, όπου θα έπρεπε να είχαν αναρτηθεί οι ολοκληρωμένες δράσεις κι άλλο ενημερωτικό υλικό. Καταπώς φαίνεται, εξάλλου, η ανάδοχος εταιρεία, η οποία έχει αναλάβει πολλά άλλα παρόμοια προγράμματα, δεν έχει αναρτήσει πουθενά σχετικά κείμενα εργασίας ούτε έχουν γίνει σχετικές δράσεις. Παραλλήλως, δεν έχει προχωρήσει η διακρατική συνεργασία, στο πλαίσιο της οποίας προβλεπόταν μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών σχετικώς με τη λειτουργία των Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων. Κοντολογίς, ακόμα κι αν ό,τι έχει παραδοθεί είναι πλήρες, οι κοινωνικές επιχειρήσεις δεν έχουν λάβει γνώση του...

ΕΠΙΣΤΟΛΗ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΣΤΟΝ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ

Τα «Επίκαιρα» έχουν στη διάθεσή τους επιστολή του Χρήστου Καραζούπη, μέλους της Συντονιστικής Γραμματείας του Πανελληνίου Παρατηρητηρίου των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, προς τον πρωθυπουργό, η οποία λαμβάνει και τη μορφή ντοκουμέντου για τα όσα συμβαίνουν με την κατασπατάληση ευρωπαϊκών κοινωνικών πόρων. Παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα: «Οι διαθέσιμοι πόροι από τις προηγούμενες κυβερνήσεις διατέθηκαν περισσότερο ως λάφυρο του πελατειακού κράτους και λιγότερο προς τους αντικειμενικούς σκοπούς διάθεσης των κοινοτικών πόρων, με υπεύθυνους:

• Τις οργανώσεις βιομηχάνων, οι οποίες με προκάλυμμα τον “μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα” απομυζούσαν εκατοντάδες εκατομμύρια που προορίζονταν για την αντιμετώπιση της ανεργίας.
• Διαχειριστικές Αρχές υπουργείων και περιφερειών-μετρ της νομιμοποιημένης διαφθοράς κατηύθυναν τους κοινοτικούς πόρους στα λόμπι της διαπλοκής μέσα από έναν λαβύρινθο γραφειοκρατικών προϋποθέσεων και φωτογραφικών διατάξεων.
• Χρεοκοπημένες αναπτυξιακές εταιρείες-“ζόμπι” των ΟΤΑ επιβίωναν σε βάρος των δημοτικών προϋπολογισμών και των δημοτών, τιθέμενες επικεφαλής συμπράξεων για την απομύζηση προγραμμάτων που προορίζονταν αποκλειστικώς για τους φτωχούς.
• Εθνικοί εργολάβοι-“κοράκια” δεν αρκούνταν μόνο στα δημόσια έργα, αλλά έβαζαν χέρι και στους πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου που προορίζονταν για τους ανέργους.
• Το αποκορύφωμα της διαστροφής και της εκτροπής των πόρων είναι τα δήθεν προγράμματα κοινωνικής οικονομίας (ΤοπΣΑ, ΤΟΠΕΚΟ, Περιφερειακοί Μηχανισμοί) που εντέχνως κατευθύνονταν στους μεσάζοντες». Στην ίδια επιστολή ο κ. Καραζούπης, ανάμεσα σε άλλα, προτείνει: «Οι πόροι πρέπει να κατευθυνθούν στους ανέργους όχι για την παρακολούθηση θεωρητικών μαθημάτων, αλλά για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό που πρέπει να μετράται είναι η παραγωγή κι όχι οι υπογραφές των ανέργων σε ένα παρουσιολόγιο. Δικαιούχοι των προγραμμάτων κατάρτισης πρέπει να είναι οι επιχειρήσεις, τα κλαδικά σωματεία εργαζομένων (π.χ. Εργατικά Κέντρα) αλλά και οι ΚΟΙΝΣΕΠ κι άλλοι φορείς κοινωνικής οικονομίας και εθελοντισμού, για παράδειγμα οι σύλλογοι, οι ΑΜΚΕ, τα ιδρύματα, όπως προβλέπεται, άλλωστε, κι από τον Ν. 3879/2010.» Η παρακολούθηση, ο έλεγχος και η αξιολόγηση των προγραμμάτων κατάρτισης πρέπει να γίνονται σε δύο επίπεδα. Το διοικητικό, που θα αναλαμβάνουν οι υπηρεσίες της περιφέρειας κι όχι της κεντρικής διοίκησης, οι οποίες είναι απαραίτητο να στελεχωθούν καταλλήλως. Σημαντικότερος όμως οφείλει να είναι ο κοινωνικός έλεγχος. Αυτό σημαίνει διαφάνεια, που μπορεί να υλοποιείται με ανάρτηση της όλης διαδικασίας στο Διαδίκτυο σε ζωντανό χρόνο και με δημόσια παρουσίαση των προγραμμάτων πριν από την έναρξή τους αλλά και στο τέλος τους».