Συντάκτης: Σύμπραξης Οργανώσεων Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κ.Π)

Ωστόσο, η κατάργηση των stage και η αδυναμία των ιδιωτικών επιχειρήσεων μέσα από την κρίση να απορροφήσουν προγράμματα ενίσχυσης ανθρώπινου δυναμικού, η γραφειοκρατία και αναξιοπιστία των υπηρεσιών του υπουργείου που καθυστερεί τις επιδοτήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχουν λιμνάσει τους πόρους του Ε.Κ.Τ στο Υπουργείο Εργασίας, τους μοναδικούς πόρους που διαθέτει σήμερα η κυβέρνηση για να ανακουφίσει τους κοινωνικά αδύναμους, τους ανέργους και τους φορείς κοινωνικής οικονομίας.

Το πρόβλημα με το νομοσχέδιο δεν είναι εάν το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας είναι μέρος του ΕΤΕΑΝ το οποίο έχει δημιουργηθεί από το Υπουργeio της περιφερειακής ανάπτυξης. Το πρόβλημα είναι πρώτον ότι, το ταμείο αυτό βάσει του νομοσχεδίου μπορεί να χρηματοδοτεί ιδιωτικές και δημοσίου χαρακτήρα επιχειρήσεις κάτι που είναι ασύμβατο σύμφωνα με τους στόχους του ΕΚΤ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο). Αρκεί να διαβάσει κανείς την σχετική κοινοτική οδηγία και θα δει ότι το Ε.Κ.Τ. χρηματοδοτεί μόνον την ανάπτυξη ανθρωπίνου δυναμικού, την δια βίου μάθηση και την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι:

Πώς οι πόροι του Ε.Κ.Τ. μπορούν να καταλήξουν ως κεφάλαιο κίνησης και εξοπλισμού για ιδιωτικές επιχειρήσεις πέρα από τους συνεταιρισμούς και μη κερδοσκοπικούς φορείς;

Πώς μπορεί να γίνει αυτό χωρίς να παραβιάζεται η νομιμότητα της διαχείρισης των πόρων του Ε.Κ.Τ. σύμφωνα με τους σχετικούς κοινοτικούς κανονισμούς;

Δεύτερον, το πιο θεμελιώδες ζήτημα σύμφωνα με την φιλοσοφία του νομοσχεδίου. Το άρθρο 1 μας λέει ότι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να θεωρηθούν όλες οι επιχειρήσεις που έχουν κοινωνικό σκοπό, κάθε φορέας και επιχείρηση, που προάγει την κοινωνική ωφέλεια, χωρίς να εξαιρούνται οι δημόσιες επιχειρήσεις (ΔΕΚΟ), ΟΤΑ και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Δηλαδή, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, κοινωνική επιχείρηση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η ΔΕΗ, το Μετρό, τα ΕΛΤΑ, τα νοσοκομεία, όπως και όλες οι ιδιωτικές κλινικές, ακόμη και οι εργολάβοι δενδροφύτευσης δασών, διαμόρφωσης αστικού πρασίνου και αναπλάσεων δεδομένου ότι παράγουν υπηρεσίες κοινωνικής ωφέλειας. Συνεπώς, μπορούν να τυγχάνουν χρηματοδότησης από το Ε.Κ.Τ. όχι μόνον για ενίσχυση εργατικού δυναμικού που είναι μέσα στους στόχους του Ε.Κ.Τ. αλλά και για το κατασκευαστικό τους έργο.

Τα περιθώρια που αφήνει, λοιπόν, αυτό το νομοσχέδιο για τον ορισμό της Κοινωνικής Οικονομίας μπορούν να θεωρηθούν παγκόσμια πρωτοτυπία και έτσι η Ελλάδα να εμφανίζεται με ένα πολύ υψηλό ποσοστό κοινωνικής οικονομίας που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα, ανώτερο της Ευρώπης στα χαρτιά και ισχνό, όμως, στην πράξη. Και αυτό διότι, διεθνώς τουλάχιστον, κοινωνικές επιχειρήσεις θεωρούνται τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, τα σωματεία, οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες που ασκούν παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα και οι συνεταιρισμοί.

• Εάν εμείς ως οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών έχουμε κάνει κάποια «παρανόηση» σε σχέση με τα παραπάνω, γιατί το νομοσχέδιο δεν ορίζει ρητά ποιες είναι οι κοινωνικές επιχειρήσεις; Κάτι που είναι σκόπιμο να γίνει ξεκάθαρο.
• Είναι ή δεν είναι σύμφωνα με το νομοσχέδιο κοινωνικές επιχειρήσεις οι ΔΕΚΟ, οι ΑΕ, οι ΕΠΕ, κτλ.
• Είναι ή δεν είναι κοινωνικές επιχειρήσεις τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, οι αστικές εταιρείες και τα σωματεία που παράγουν έργο και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας;

Γιατί εάν πράγματι θεωρούνται κοινωνικές επιχειρήσεις οι ΔΕΚΟ και οι ιδιωτικές εταιρείες, τότε ανατρέπονται όλα τα Ευρωπαϊκά δεδομένα, βαφτίζουμε το «κρέας ψάρι» και το κράτος υφαρπάζει για μία ακόμη φορά τους πόρους του Ε.Κ.Τ. για αλλότριους σκοπούς και για να ταΐσει την γραφειοκρατία του, όπως έγινε στο παρελθόν με τα stage του δημοσίου και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις που κατήργησε, βέβαια, η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ αλλά τώρα επαναφέρει με άλλο «παραθυράκι» ή μάλλον από την κεντρική πύλη των χρηματοδοτήσεων.

Έχουμε πολλά παραδείγματα κατά τα οποία η κρατική γραφειοκρατία βαφτίζει το «κρέας ψάρι», θα αναφερθούμε, όμως, σε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: Μία ΔΕΚΟ π.χ. ήταν φορέας EQUAL για πρόγραμμα Κοινωνικής Οικονομίας στο προηγούμενο πρόγραμμα EQUAL. Φορέας υλοποίησης προγράμματος προετοιμασίας ομάδας γυναικών, ύψους 1,500,000.00 ευρώ για να κάνουν κοινωνικές επιχειρήσεις. Δεν γνωρίζουμε με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν οι ΔΕΚΟ και άλλοι φορείς για ανάλογα προγράμματα, το αποτέλεσμα, όμως, ήταν ότι από τις 60 γυναίκες που δήθεν εκπαιδεύτηκαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ουδεμία δημιούργησε επιχείρηση δική της για αυτοαπασχόληση όπως ήταν ο σκοπός του προγράμματος.

Η απορρόφηση έγινε και αυτό μετράει όπως φαίνεται στο αποτέλεσμα. Αντίστοιχα ήταν τα αποτελέσματα στα περισσότερα προγράμματα EQUAL της προηγούμενης περιόδου και απ' ό,τι φαίνεται δεν θα τα αποφύγουμε και στην νέα περίοδο. Στην προηγούμενη EQUAL είδαμε τις πιο απίθανες μελέτες για την κοινωνική οικονομία ως παραδοτέο έργο που ωστόσο δεν έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει τις έννοιες στο πεδίο.

Μαθαίνουμε τώρα ότι πίσω από την σύνταξη του νομοσχεδίου βρίσκονται οι διαχειριστικές αρχές του Υπουργείου Εργασίας που θέλουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα σχέσεων με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς και παρασύρουν την ηγεσία του Υπουργείου σε ένα νομοσχέδιο έκτρωμα της Κοινωνικής Οικονομίας.

Να καθορίσουν, δηλαδή, πάλι τα μεικτά σχήματα με ΔΕΚΟ, ιδιωτικές επιχειρήσεις και Δήμους, που δεν έχουν ιδέα για το παραγόμενο έργο, ώστε να καλύψουν έτσι τους διάφορους «εργολάβους» προγραμμάτων αφήνοντας, βέβαια πάλι έξω τους μη κερδοσκοπικούς φορείς.

Μάταια φαίνεται ότι, ο πρωθυπουργός της χώρας ξορκίζει το πελατειακό σύστημα, τις συντεχνίες και τα φέουδα των υπουργείων για την εξυγίανση του πολιτικού συστήματος.

Οι κρατικές συντεχνίες και οι σύμβουλοι έχουν βραχυκυκλώσει τους υπουργούς και αντί να περιοριστούν οι φαύλες διαχειριστικές αρχές αυτές διογκώνονται. Αντί να συγχωνευτούν, εφευρίσκονται νέοι ρόλοι για να διατηρηθούν στην παρασιτική λειτουργία τους με ένα διαχειριστικό γραφειοκρατικό κόστος που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει το 30% των διαθέσιμων πόρων.

Και έπειτα αναρωτιόμαστε πώς με αυτά τα φαινόμενα που έχουν σχέση με το «βαθύ κράτος» φτάσαμε στο μνημόνιο. Λες και δεν έχουν τίποτε διδαχτεί οι τεχνοκράτες μας από το προηγούμενο της στρέβλωσης και κατασπατάλησης πόρων. Δεν έχουν διδαχτεί τίποτε από το γεγονός ότι όσο και να τραβήξουν κοινοτικούς πόρους για το κράτος η κατάσταση δεν γιατρεύεται. Δεν παραδειγματίστηκαν φαίνεται από τα stage του δημοσίου. Αλλά δεν μπορεί να περιμένει κανείς από το «βαθύ κράτος» βαθιά σκέψη, συνεχίζουν να μας οδηγούν στο αδιέξοδο.

Αλλά, το ερώτημα για την εγκλωβισμένη ηγεσία του Υπουργείου παραμένει: Γιατί μέχρι τώρα δεν έχουν κληθεί στην διαβούλευση οι συλλογικές οργανώσεις και τα δίκτυα των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και άλλοι θεσμοί της πολιτείας; Μια κίνηση που θα έλυνε τα χέρια γι' αυτούς που ενδιαφέρονται πραγματικά για την κοινωνία και ακολουθούν τις εντολές του πρωθυπουργού;

Γιατί δεν έχουν κληθεί οι υφιστάμενοι φορείς και ιδρύματα, που παράγουν έργο κοινωνικής οικονομίας ιδιαίτερα στο τομέα της υγείας με μετρήσιμα στοιχεία και αποτελέσματα; Γιατί αφήνονται στο μαρασμό και μόνον με ιδίους πόρους σε μια περίοδο έντονης κρίσης ιδρύματα που παράγουν κοινωνικές υπηρεσίες με προστιθέμενη αξία και εθελοντισμό τον οποίο ενσωματώνουν ως κοινωνικό κεφάλαιο στην λειτουργία τους;

Περιμένουμε κάποια απάντηση από τους συντάκτες του νομοσχεδίου.

• Τι εμποδίζει το Υπουργείο Εργασίας να ξεκινήσει αυτά τα ελάχιστα προγράμματα ενίσχυσης των υφιστάμενων πραγματικών κοινωνικών επιχειρήσεων και ιδρυμάτων που έχουν παγώσει τα τελευταία τρία χρόνια;
• Τι εμποδίζει το Υπουργείο Εργασίας να ανεύρει τα πραγματικά στατιστικά στοιχεία της χώρας μας για την κοινωνική οικονομία και να συζητήσει με όλους τους φορείς πέρα από την ηλεκτρονική διαβούλευση του OPEN GOV;

Η δική μας απάντηση είναι ξεκάθαρη. Τα κυκλώματα, οι πάμπολλες διαχειριστικές αρχές με το τεράστιο λειτουργικό γραφειοκρατικό κόστος, οι σύμβουλοι και οι μεσάζοντες, θέλουν ένα νομοσχέδιο ελεγχόμενο από τους λίγους, από ιδιωτικά και ιδιοτελή συμφέροντα για να συνεχίσουν το μοίρασμα της πίτας και το «φαγοπότι» εις βάρος της κοινωνίας και αφήνοντας έξω στο περιθώριο τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, των ενεργών πολιτών με πρόσχημα μάλιστα την απορρόφηση των πόρων. Την απορρόφηση του ΕΣΠΑ που το προηγούμενο έτος ήταν μόλις 4,5% εάν εξαιρέσουμε τα έργα- γέφυρες από το 3ο Κ.Π.Σ.

Εάν το Υπουργείο Εργασίας και η κυβέρνηση γενικότερα δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με την κρατική γραφειοκρατία και αυτό το περίεργο μείγμα κρατικότροπου νεοφιλελευθερισμού, που δημιουργεί παραμάγαζα του κράτους και ιδιότυπες μορφές κλειστών επαγγελμάτων για την απορρόφηση κοινοτικών πόρων -παρά τις διακηρυγμένες καλές προθέσεις για εξυγίανση του πεδίου- θα πρέπει να λάβουν υπόψη ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας αφυπνίζονται και για πρώτη φορά θα έχουν ενιαία φωνή καταγγέλλοντας με κάθε τρόπο αυτό το θλιβερό φαινόμενο.

Υπάρχει το ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ με παραπάνω από 500 οργανώσεις, η ολομέλεια του οποίου θα συνεδριάσει στις 16 Απριλίου και ένα από τα θέματα της ημερησίας διάταξης θα είναι αυτό της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων.

Το παρατηρητήριο πρόκειται να κάνει έκκληση στο Πρωθυπουργό για να σταματήσει αυτό το φαύλο σύστημα υφαρπαγής των πόρων του Κοινωνικού Ταμείου από το κράτος και άλλα ιδιοτελή συμφέροντα και θα συμπαρασταθεί στα θέματα διαφάνειας και ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης που προωθεί, ώστε να σταματήσει κάποτε αυτός ο κατακερματισμός και τα φέουδα υπέρ της κρατικής γραφειοκρατίας. Σε κάθε περίπτωση δεν θα μείνουμε απαθείς εάν συνεχιστεί το ίδιο φαύλο σύστημα και πρακτική.

Εάν, παρ' όλες τις προσπάθειες του Πρωθυπουργού και επισημάνσεις δεν μπορεί να τιθασευτεί το πελατειακό και συντεχνιακό πολιτικό σύστημα, στον τομέα αυτό, δεν μένει άλλο δρόμος παρά να καταγγείλουμε αυτές τις πρακτικές στρέβλωσης στην Ευρωπαϊκή Διεύθυνση του Ε.Κ.Τ. και στην ίδια την τρόικα ένα χρειαστεί.

Σε κάθε περίπτωση η κινητοποίηση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών θα δώσει την λύση.