Αμέτρητα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι ΜΚΟ στη σχέση τους με το κράτος, κατά την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η βάσανος των αποπληρωμών
Κατ' αρχήν, παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις στην αποπληρωμή έργων που φθάνει μέχρι και τα δύο έτη! Το αποτέλεσμα είναι οι εμπλεκόμενες οργανώσεις να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από τη στιγμή που προσλαμβάνουν εργαζόμενους, αναλαμβάνουν υποχρεώσεις στα ασφαλιστικά ταμεία και την εφορία, περιμένοντας για μήνες ή και χρόνια την αποπληρωμή τους.

Παρουσιάζεται έτσι το φαινόμενο οι διαχειριστικές αρχές να επιβάλλουν την τήρηση της γραφειοκρατίας στα χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται σε διάφορες οδηγίες, ενώ από την πλευρά τους έχουν υπονομεύσει την όλη τη διαδικασία φέρνοντας σε δύσκολη θέση τις οργανώσεις.

Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα του υπουργείου Απασχόλησης για τις ΜΚΟ - Β' κύκλος που έληγε μέσα σ' ένα 10μηνο, η αποπληρωμή του γίνεται μετά από δύο χρόνια. Απαιτούν λοιπόν οι διαχειριστικές αρχές, όλες οι δαπάνες να έχουν γίνει μέσα σε ένα 10μηνο, ενώ στο ίδιο διάστημα αντικειμενικά είχαν αποπληρώσει μόνο το 40% του έργου!

Έχει συμβεί μάλιστα το γεγονός να ενημερώνουν τις οργανώσεις ότι μπορούν να παρατείνουν την περίοδο των δαπανών για να αντιμετωπιστεί το αντικειμενικό αυτό πρόβλημα και μαθαίνουμε τώρα που ήρθε η ώρα της αποπληρωμής ότι αναιρούν αυτή τη διευθέτηση. Ως αποτέλεσμα, πολλές μικρές οργανώσεις έχουν δικαίως αναστατωθεί.

Ένα δεύτερο παράδειγμα αυθαιρεσίας του κράτους απέναντι σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι το φαύλο σύστημα που επικρατεί στο πρόγραμμα ΕΤΕΡΠΣ του ΥΠΕΧΩΔΕ, με το οποίο σε αρκετές περιβαλλοντικές οργανώσεις εγκρίθηκαν επιδοτήσεις, υλοποίησαν τα έργα, τα τιμολόγησαν, έδωσαν τα παραδοτέα, αλλά ουδέποτε εξόφλησαν τις εγκρίσεις. Προφανώς γιατί μολονότι οι εγκρίσεις είχαν δοθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, επί πολιτικής ηγεσίας της ΝΔ "πάγωσε" επ' αόριστον η αποπληρωμή τους υπέρ του πελατειακού κράτους και των "ημετέρων".

Διαχειριστική Επάρκεια
Εκεί που τα πράγματα περιπλέκουν ακόμη περισσότερο είναι σε σχέση με την υπόθεση της διαχειριστικής επάρκειας, την οποία υποχρεούνται οι ΜΚΟ να αποκτήσουν ώστε να έχουν πρόσβαση σε μελλοντικά κοινοτικά προγράμματα. Οι διαχειριστικές αρχές κάνοντας αυθαίρετη ερμηνεία της οδηγίας της Ε.Ε. ότι οι φορείς πρέπει να είναι πιστοποιημένοι, απαιτούν από τις ΜΚΟ να έχουν συστήματα δημόσιας διαχείρισης και ανάθεσης διαγωνισμών για έργα, τη στιγμή που εκ των πραγμάτων ως ιδιωτικοί φορείς δεν υποχρεούνται να τηρήσουν μια τέτοια διαδικασία.

Εξάλλου, κάτι τέτοιο δεν απαιτεί η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα προγράμματα που προκηρύσσει απευθείας από τις Βρυξέλλες. Κατά συνέπεια, με το πρόσχημα της κοινοτικής οδηγίας, οι ΜΚΟ μπαίνουν σε μία χρονοβόρα περιπέτεια πιστοποιήσεων και επιβάλλουν γραφειοκρατικές υπηρεσίες που δεν απαιτούνται ουσιαστικά από την Ε.Ε..

Το παράδοξο των μητρώων...
Το άλλο παράδοξο είναι ότι ένα από τα προαπαιτούμενα της διαχειριστικής επάρκειας είναι η εγγραφή σε μητρώα υπουργείων για τις ΜΚΟ, ενώ στην πραγματικότητα ανάλογα μητρώα δεν λειτουργούσαν - τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα - ούτε στο υπ. Πολιτισμού ούτε και στο ΥΠΕΧΩΔΕ.

Έτσι έχουμε ένα κράτος που ζητάει τη διαχειριστική επάρκεια των ΜΚΟ, αποκαλύπτοντας παράλληλα την ανεπάρκεια των δικών του υπηρεσιών και τον παραλογισμό της γραφειοκρατίας που επικρατεί.

Όλα αυτά τα ζητήματα πρέπει να τεθούν άμεσα στη νέα κυβέρνηση και στο κάθε υπουργείο ξεχωριστά διότι έχουν φέρει σε απόγνωση τις μη διαπλεκόμενες με το πελατειακό κράτος ΜΚΟ, γιατί οι διαπλεκόμενες βρίσκουν "παραθυράκια" για απευθείας χρηματοδοτήσεις από τα υπουργεία.

Όλα αυτά βέβαια συμβαίνουν όχι μόνο γιατί η κρατική γραφειοκρατία συμπεριφέρεται κατ' αυτόν τον τρόπο, αλλά και γιατί στο χώρο μας δεν υπάρχει ούτε οριζόντια διαβούλευση, ούτε συλλογική διαβούλευση με τους κρατικούς φορείς.

Και δεν υπάρχει οργανωμένη παρέμβαση για να αντιμετωπιστούν τα κακώς κείμενα ακριβώς γιατί κάποιοι ισχυροί λομπίστες στο χώρο δεν θέλουν να υπάρχει γνήσια εκπροσώπηση των χιλιάδων ΜΚΟ ώστε να εξυπηρετούνται αποκλειστικά οι ίδιοι.

Το Συντονιστικό Κέντρο ΜΚΟ καλεί όλες τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους προκειμένου μέσα από τη δικτύωση και την κοινή δράση να αποτιναχθεί ο παραλογισμός της γραφειοκρατίας που υπονομεύει τη λειτουργία και το έργο τους.