ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ

Ο Τζόζεφ Μπάτιτζιτζ (Buttigieg) είναι γραμματέας της International Gramsci Society και μεταφραστής της αμερικανικής έκδοσης του έργου του Αντόνιο Γκράμσι «Τετράδια της φυλακής». Ο Μπάτιτζιτζ έδωσε τη συνέντευξη που ακολουθεί στη δημοσιογράφο της ιταλικής εφημερίδας «La Repubblica» Σιμονέτα Φιόρι.

Του Θανάση Τσακίρη

Μέσα στη φυλακή, ο Αντόνιο Γκράμσι συνέγραψε τα σημαντικότερα έργα του, που ξεπερνούσαν τις 3.000 σελίδες (φιλοσοφία, πολιτική κοινωνιολογία και ιστορία). Η σκέψη του επηρεάστηκε τόσο από Ιταλούς στοχαστές, όπως ο Νικολό Μακιαβέλι και ο Μπενεντίτο Κρότσε, όσο και από το έργο του Κάρολου Μαρξ, του Αντόνιο Λαμπριόλα και άλλων.

Κατ' αρχήν, αποτελούν ένα «παράδειγμα», δηλαδή μια σειρά αλληλοσυνδεόμενων ιδεών, αξιών, αρχών και γεγονότων που παρέχουν μια εικόνα και μια άποψη για τον κόσμο, τόσο τον φυσικό όσο και τον κοινωνικό. Δίχως να θεωρείται πως δεν υπάρχουν αντιφατικά στοιχεία στο σύνολο αυτών των ιδεών - όπως εξάλλου σε όλα τα πνευματικά κινήματα έτσι και στο Διαφωτισμό υπήρχαν διαφορετικών προελεύσεων άνθρωποι - όλοι οι φιλόσοφοι θα συμφωνούσαν με τα εξής:

Ο Αλέξης ντε Τοκβίλ είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός στοχαστής που ανέδειξε η Γαλλία από την εποχή του Μοντεσκιέ. Ένα είναι το ερώτημα που διατρέχει τη σκέψη του: πώς είναι δυνατό να διαφυλαχθεί η ελευθερία σε μια δημοκρατία; Η απάντηση του Τοκβίλ αναπτύσσεται με μνημειώδη τρόπο στα δύο κλασικά του έργα: Η Δημοκρατία στην Αμερική (εκδ. Στοχαστής, 1996) και Το Παλαιό Καθεστώς και η Επανάσταση, που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις.

Ο Γάλλος πολιτικός στοχαστής και η σημερινή εποχή

The Economist

Ο Αμερικανός κριτικός Εντμουντ Γουίλσον έχει γράψει ότι σβήνοντας το φως, αφού είχε τελειώσει την ανάγνωση του τολστοϊκού έπους «Πόλεμος και ειρήνη», είδε την κρεβατοκάμαρά του μαγικά να έχει γεμίσει κόσμο. Κάτι παρόμοιο, γράφει ο «Εκόνομιστ», μπορεί να συμβεί στον αναγνώστη της βιογραφίας από τον Χιου Μπρόγκαν, Alexis de Tocqueville: Prophet of Democracy in the Age of Revolution (εκδ. Profile, 724 σελ., 30 στερλ.) \u0387 του Γάλλου πολιτικού και στοχαστή (1805-1859) που τις ιδέες και τις αγωνίες του για την ελευθερία και τη δημοκρατία μπορεί και σήμερα πολλοί άνθρωποι να συμμερίζονται.

Tρεις καθολικότητες, σύμφωνα με τους μεγάλους στοχαστές του διαφωτισμού και της νεωτερικότητας, ορίζονται ως ρυθμιστικοί παράγοντες στην κοινωνική πραγματικότητα: το κράτος, η αγορά και η κοινωνία των πολιτών.

Όλοι οι κλασικοί της πολιτικής θεωρίας και σκέψης, όπως οι Τζον Λοκ, Άνταμ Σμιθ, Ρουσσώ, Χέγκελ, Μαρξ, Τοκβίλ, Γκράμσι κ.ά., καταπιάνονται ακριβώς με τις σχέσεις και αλληλουχίες που αναφέρονται σε αυτές τις καθολικότητες.